26 joule nr1 okt 2005Energiebedrijf Nuon gaat koude leveren aan bedrijvenaan de Amsterdamse Zuidas. De kou komt uit een na-bij gelegen meer, waardoor de CO2-besparing aan-zienlijk zal zijn. De eerste vier contracten zijn al geslo-ten, ruim negen maanden voor de eerste levering zalplaatsvinden.tekst Rijkert Knoppersbeeld nuonBedrijven kiezen duurzamekou uit Nieuwe MeerEen leidingnetwerk van bijna zes kilometer gaat in deAmsterdamse Zuidas koude distribueren aan grote kantoorge-bouwen. Een jaar geleden is met de uitvoering van het koudepro-ject begonnen door de aanleg van de koudeleidingen in de lei-dingtunnel onder de Mahlerlaan. Het betrokken energiebedrijfNuon start in het voorjaar van 2006 met de levering van kou. `Wehebben momenteel vier contracten met grote partijen, terwijl deafspraken voor nog vier contracten in een ver gevorderd stadiumzijn,' vertelt Kwafie Jansen van Nuon Warmte. `Dat komt overeenmet een vermogen van achttien MW. De capaciteit van het projectligt op zestig MW, maar in een later stadium is verdere uitbrei-ding mogelijk.' Het gebied op de Zuidas ligt ingeklemd tussen deRai en de Vrije Universiteit. De verwachting is dat het energiever-bruik op dit intensief gebruikte stadsdeel van tachtig hectare overvijftien jaar evenveel zal zijn als het verbruik van de stad Tilburg,en dat op slechts twee procent van het oppervlak. Stadskoelingkan ertoe bijdragen dat het energieverbruik binnen de perkenblijft.DichtheidDe koude is afkomstig uit het nabij gelegen Nieuwe Meer en komtvan ongeveer dertig meter diep. Doordat koud water een groteredichtheid heeft dan warm water ontstaat bij meren in de natuur-lijke toestand altijd een buffer van koud water vanaf ongeveer vijf-tien meter tot op de bodem. De lagen hierboven ondervinden welinvloed van de seizoenen: in de zomer warmt het op, hierbij blijfthet warme water op de koude onderlaag drijven. In het najaar ende winter koelt de bovenlaag weer af en zakt het koudere water,door het dichtheidsverschil, naar de onderlaag. Door dit procesPROJECT NUON VOOR AMSTERDAMSE ZUIDASherstelt het meer zich op natuurlijke wijze van het onttrekken vande kou.Via pijpleidingen wordt het water naar het koude productiegebouwgepompt, waar een warmtewisselaar de koude overbrengt op waterin het waterleidingnet van Nuon. Het Nuon-water wordt dan meteen temperatuur van vijf tot zes graden Celcius naar de verschil-lende bedrijven getransporteerd. Een aantal compressiekoelma-chines met een totaal vermogen van vijftig MW zorgt voor het le-veren van aanvullende kou, bijvoorbeeld bij piekvragen of wanneerhet meer te weinig kou levert. Volgens Jansen is de leveringszeker-heid van de koudelevering 99,7 procent. De stadskoeling leidt toteen jaarlijkse besparing van ruim 17.000 ton CO2 vergeleken methet gebruik van conventionele koelsystemen.Keuzevrijheid`Een belangrijk aspect van koudelevering is dat de bedrijven in ditgebied zelf kunnen kiezen of ze een aansluiting op het koudelei-dingnet willen hebben,' verduidelijkt Jansen. `Er zijn nu bedrijvendie koelen met koelmachines of met een warmtepomp en een aqui-fer, wat vanuit duurzaamheid bezien ook een goede oplossing is.Koudelevering is in dit gebied echter op grotere schaal aan te bie-den en heeft nog een betere energetische prestatie. In het Zuidas-gebied kan iedere partij zelf kiezen welke bron hij voor zijn koude-en warmtevoorziening wil aanwenden. Ook de overheden vindenhet erg prettig dat er in concurrentie wordt aangeboden. Voor deklant betekent dit dat hij de keuze kan maken die bij zijn bedrijfpast, met de voorwaarden die erbij horen. Nuon maakt dan ook metiedere klant afzonderlijk specifieke contractafspraken over aspec-ten als prijs en leveringszekerheid.'dossiernr1 okt 2005 joule 27heid ten aanzien van een zuinig energieverbruik,' zo licht J.J. Dek-ker, Managing Director Group Shared Services / Global CorporateFunctions van ABN AMRO de keuze toe. `We willen een voortrek-kersrol vervullen bij innovatieve klimaatverbeterende initiatieven.Financi?le argumenten hebben geen primaire rol gespeeld, het isgeen kostenbesparend initiatief. Pas na meerdere jaren is de inves-tering terugverdiend.' Wat betreft de betrouwbaarheid van de in-stallatie maakt Dekker zich geen zorgen. De koude dient `s zomersen `s winters zowel voor de koeling van het computercentrum vande dealingroom als voor het comfort van de 3.500 medewerkers inhet gebouw. `Zelfs in de winter is regelmatig koeling noodzakelijkomdat de pc's zoveel warmte afgeven,' aldus Dekker. `Het is daarbijniet zo dat ons huidige koelsysteem verandert, het enige dat er ge-beurt is dat ons wisselstation nu voeding krijgt van koude uit hetNieuwe Meer.' ?Het gebruik van een koelwaternetwerk magdan voor Nederland een nieuwe techniekzijn, zowel in Parijs als in Zweden bestaan alongeveer tien jaar grote stadskoelingspro-jecten. In Stockholm krijgen bijvoorbeeldzo'n driehonderd winkels en kantoren koe-ling van een distributienetwerk met eenlengte van twaalf kilometer. Hiervoor wordtonder andere koude uit de Baltische zeegebruikt. Ook het Kista Science Park inStockholm, waar het hoofdkantoor van tele-comgigant Ericsson staat, maakt gebruikvan een aansluiting op een collectief koude-systeem. In Parijs bestaan twee koudedis-tributiesystemen waarop in totaal zevenmiljoen vierkante meter aan flats en kan-toorgebouwen aangesloten zijn.Koudedistributie, bewezen techniekEye-opener`Voor mij was het een eye-opener, dat nieuwe gebouwen in Neder-land meer problemen hebben met koeling dan met verwarming,'vertelt Robert Dijckmeester, financieel directeur van projectbureauZuidas van de gemeente Amsterdam. `Innovatieve koudeleveringdraagt ook nog eens bij aan een aanmerkelijke verbetering van deenergieprestatie. In een snel groeiende toplocatie als de Zuidas isdat van groot belang. De stedenbouwkundige structuur en de on-Nederlandse dichtheid in dit gebied blijken de exploitatiekansen tebevorderen. Onze onroerend goed klanten zijn er enthousiast over.Ik dus ook.'De eerste contractant van Nuon is ABN AMRO, die de natuurlijkekoude gaat inzetten ter vervanging van het gebruik van haar con-ventionele koelmachines en warmtepomp/aquifer-systeem in hethoofdkantoor. `We hebben een maatschappelijke verantwoordelijk-De uitvoering van het koudepro-ject startte een jaar geleden metde aanleg van de koudeleidingenin de leidingtunnel onder deMahlerlaanEen leidingnetwerk van bijna zeskilometer gaat in de Amsterdam-se Zuidas koude distribueren.