20 Energie+ nr1 feb 2006Pieter van Geel:'certificering productieketens biomassa'`Het huidige gebruik van biobrandstoffen voor transport is nog marginaal.Ik hoop op de tweede generatie biobrandstoffen op basis van cellulose-af-braak. Allerlei reststoffen en houtachtige gewassen komen dan ook in aan-merking. De omzetting van deze stoffen naar brandstof is een interessantetechniek waarmee de universiteiten in Wageningen en Delft en bedrijvenals Shell en Nedalco druk bezig zijn. Het is mogelijk om in 2020 een vijfdevan de transportbrandstoffen uit biomassa te produceren.interviewnr1 feb 2006 Energie+ 21Staatssecretaris Pieter van Geel van VROM noemt biomassaals brandstof een interessante optie voor Nederland en mondiaal.Tenminste, als het duurzaam wordt geproduceerd. Bij de importvan biomassa van buiten Europa liggen de milieueffecten volgenshem `soms moeilijk', binnen Europa ziet hij wel voldoende controle.`Mondiaal ontbreekt nog de nodige structuur.' De vraag of bijstookin centrales interessanter is dan het produceren van biobrandstofvoor transport, vindt Van Geel moeilijk te beantwoorden. `Natuur-lijk is bijstook op papier effici?nter. Maar de voortdurende groei vanhet verkeer en de rechtstreekse koppeling met het olieverbruikmaakt de inzet van biologische transportbrandstoffen wel degelijkinteressant. De Europese Commissie hamert daar terecht op.'BlokkerenNu de `tweede generatie' biobrandstoffen op de stoep staat, lijkt hetlogisch de `eerste generatie' snel te laten vallen. Van Geel snapt dieoverweging maar vindt het iets te kort door de bocht. `Als je inves-teert in de eerste generatie, kan die zo sterk worden dat die zichzelfin stand houdt en de ontwikkeling van de tweede generatie blok-keert. Maar een ander argument zegt dat je nooit een tweede gene-ratie biobrandstof kunt hebben als er geen eerste generatie is ge-weest waaruit een denkwijze, een houding en een distributie zijnontstaan waarvan de tweede generatie profiteert. De tweede stap isonmogelijk zonder de eerste. '`Ik denk uiteindelijk dat in deze sector innovatieve ontwikkelingenvoortkomen uit steeds dezelfde vrij kleine groep spelers die ook deeerdere technologische generaties heeft ontwikkeld, met in dit ge-val als groot voordeel dat het distributiesysteem niet hoeft te veran-deren. Bij aardgas als transportbrandstof ligt dat bijvoorbeeld veellastiger. Daarvoor bestaat nog geen distributiesysteem. Ik kan hetweten want ik rijd zelf in een auto die ook op aardgas kan. Neder-land heeft slechts enkele aardgastankstations waarvan ??n in Haar-lem. Morgen heb ik een afspraak in Haarlem, dus mag ik niet ver-geten daar te tanken.'RandvoorwaardenVoedselproducten telen om ze vervolgens te verstoken vindt VanGeel geen enkel probleem. Zeker niet in Nederland met zijn om-vangrijke intensieve landbouw en uitgebreide voedingsmiddelenin-dustrie. `De varkens eten een flink deel van de productie op. Nu hetaantal varkens afneemt, houden we meer over, dus heeft de produc-tie van een paar procent bio-ethanol en puur plantaardige olie (ppo)geen enkel effect op de voedselvoorziening,' redeneert hij. Vooralop de kleigronden in Zeeland en Groningen ziet de staatssecretariswel mogelijkheden voor energieteelt. Op Europese schaal ziet hijCV Petrus LeonardusBastiaan Antonius(Pieter) van Geel? Geboren op 8 april 1951 teValkenswaard.? Doctoraal examen Planolo-gie aan de Katholieke Uni-versiteit Nijmegen in 1974.? Na het doctoraal examen:planoloog bij de gemeenteHelmond. Vanaf 1980 hoofdvan de afdeling Onderzoek,Statistiek en Beleidsontwik-keling in Helmond, en vanaf1988 gemeentesecretaris.? Van 1987 tot 2002 voor hetCDA lid van de ProvincialeStaten van Noord-Brabant.Vanaf 1995 ook lid van Gede-puteerde Staten. Was vice-voorzitter van het Interpro-vinciaal Overleg (IPO).? Werd in 2002 lid van deTweede Kamer der Staten-Generaal.? Pieter van Geel was ondermeer voorzitter van deStichting Publiek en Politiek,bestuurslid van het ForumStedelijke Vernieuwing eneerste vice-voorzitter vanhet International Networkfor Urban Development(INTA).? Op 22 juli 2002 werd hijbenoemd tot staatssecreta-ris van Volkshuisvesting,Ruimtelijke Ordening enMilieubeheer in het eersteKabinet Balkenende. Op 27mei 2003 werd hij opnieuwbenoemd tot staatssecreta-ris van VROM in het tweedeKabinet Balkenende.tekst Ad Brogtrop en Peter de Koning Foto's Peter de koning22 Energie+ nr1 feb 2006nog veel meer potenties, onder andere in Polen, Frankrijk en Duits-land. `Je zult er de `oorlog niet mee winnen', maar onder goederandvoorwaarden is het geen enkel probleem om geschikte en be-schikbare landbouwgronden, onder goed beheer met oog voor na-tuur en cultuur, te gebruiken voor de teelt van bijvoorbeeld kool-zaadolie. Het kan ook de leegloop van het platteland deels tegen-gaan, en het levert de boeren nog wat op. Ik heb al berekeningengezien van genetisch gemodificeerde ppo-gewassen die bijnakosteneffectief zijn. Dat gaat dan wel niet om tientallen procentenbinnen de olieconsumptie. Maar het kan, naast de inzet van anderealternatieven, wel een bijdrage leveren. Waarom zouden wij onzeolie niet van een Nederlandse boer kopen en wel van een olieboeruit Bahrein?' En na een korte pauze: `Zelf heb ik nog wel wat be-denkingen tegen ppo. Het is een nichemarkt die wordt gekoesterddoor de Tweede Kamer. Vooruit dan maar.'BeheerVan Geel wil dit onderwerp verder uitdiepen. De leesbril gaat evenop en af als de vraag `verdringt energieteelt de voedselproductie' optafel komt. `Natuurlijk ga je in landen met een voedseltekort eendeel van de voedselproductie niet gebruiken voor biobrandstof,'steekt hij van wal. `Maar in landen zonder voedselprobleem moet jehier overheen stappen. Is suiker voedsel? Een interessante vraagvoor een land als Brazili? waar enorme hoeveelheden suiker wor-den gebruikt voor de ethanolproductie.' Veel belangrijker vindt VanGeel de wijze waarop landbouwgronden in dat soort landen wordenbeheerd. Daaraan goede sturing geven is volgens hem alleen moge-lijk als mondiaal opererende brandstofproducenten bereid zijn totcertificering van hun productieketens. Bij gebrek aan een anderestructuur vindt de staatssecretaris dit een goede manier om elkaarhelder in de ogen te kunnen kijken voor wat betreft de duurzaam-heid van biomassa. De leesbril gaat weer af: `Er vinden al gesprek-ken plaats met diverse bedrijven om die certificering en de criteriadaarvoor op een rij te zetten. Ik heb daar wel vertrouwen in. Het iseen vrij duidelijke markt met een klein aantal belangrijke spelersmet een reputatie die ze in ere willen houden. Dat praat een stukmakkelijker dan wanneer je afspraken moet maken in een volstrektdiffuse markt met vele spelers en spelertjes. De marktvraag is goedgeconcentreerd.'Omtrent genetische manipulatie in de energieteelt verwacht VanGeel weinig discussie omdat het geen voedsel betreft. Met een glim-lach: `Laten we eerlijk zijn: de markt voor medicijnen is volledig ge-bouwd op genetisch gemodificeerde producten. Als we dat afschaf-fen, gaan we dood. Simpel. Nu een ethische discussie houden overgenetische manipulatie in de energieteelt is daarom schizofreen.'Nieuwe centraleDe vraag in hoeverre een nieuwe grote (kolen)centrale in Neder-land nodig is, komt elders in dit blad uitgebreid aan bod. We leggenhet onderwerp ook bij Van Geel op tafel. `Eigenlijk is een nieuwecentrale niet nodig, want je kunt energie gewoon importeren. Ne-derland importeert nu al 9 procent, twee keer de omvang van eennormale centrale,' reageert hij in eerste instantie. Vervolgens weidthij uit: `Omdat we voorlopig ons energiegebruik niet kunnen ver-minderen, zal een nieuwe centrale toch nodig zijn. Daarnaast zie ikeen vervangingsmarkt waarin gascentrales plaats maken voornieuwe centrales en kleinere centrales worden vervangen door eenkleiner aantal grote centrales. Welke brandstof die moeten stoken?De overheid is daar neutraal in. Onze rol spitst zich toe op de rand-voorwaarden, onder andere op milieugebied.' Van Geel ziet wel devraag naar kolen toenemen, maar de bouw van een `klassieke' ko-lencentrale vindt hij ondenkbaar. Hij verlangt tenminste de inzetvan moderne technieken voor het verminderen van milieuvervui-lende uitstoot. `Het kabinet heeft niet voor niets financi?le midde-len gereserveerd voor de ontwikkeling en grootschalige toepassingvan deze technieken. De vraag is echter op dit moment: als je eenkolencentrale bouwt, moet je dan direct ook de huidige nog in ont-wikkeling zijnde technieken voor CO2-opvang en ?opslag inbou-wen? Of ontwerp je de centrale zodanig dat je op een later tijdstipde verder doorontwikkelde techniek alsnog kunt inbouwen? Eeninteressante vraag zonder pasklaar antwoord. Hoe dan ook, de nogaltijd stijgende vraag naar energie is zo groot dat kolen voorlopignodig blijven. Dat is beter dan niets doen.'Opslag van CO2 in de vele lege gasvelden kan volgens Van Geel heelgoed en goedkoop. Dat zal de kostprijs van de opgewekte energieIn de vorige editie van Energie+ pleitte EdNijpels voor een politiek akkoord tussenPvdA, CDA en VVD, ongeacht alle politieketegenstellingen. `Het is beslist noodzakelijkdat zij het onderling snel eens worden overhoe we de transitie van fossiel naar duur-zaam de komende decennia gaan realise-ren. De gedachte dat de grote partijen ditsamen oppakken is beslist re?el.' Een aar-dige slotvraag. `Ik denk dat ik dat ook zoudenken als ik hier weg ben,' lacht de staats-secretaris. En dan weer serieus: `We makennu al flinke slagen. De Kamer dwingt onstot een strenger beleid dan we als kabinethebben neergelegd. De nieuwe interdepar-tementale programmadirectie Energie-transitie bij EZ bundelt knowhow ten batevan de energietransitie, daarbij geholpendoor kennis en ervaring uit de markt. Dehoge energieprijzen helpen daar een handjebij.'Flinke slagen makeninterviewnr1 feb 2006 Energie+ 23ook aanzienlijk drukken. De olieprijs is hoog en zal wel hoog blij-ven, gelet op het feit dat er altijd wel iets in de wereld aan de hand iswat de olieprijs hoog houdt. `Dat maakt onze Nederlandse technolo-gie voor opvang en opslag van CO2 ook zeer gewild, vooral in landenmet een snel groeiende kolenconsumptie zoals India, China, Zuid-Afrika en Brazili?. Dat biedt ons economische kansen.'ConservatismeEven tijd voor een slok koffie, en verandering van onderwerp: hetverzet van een aantal marktpartijen, waaronder NEPROM (project-ontwikkelaars) tegen de EPC-verlaging in nieuwbouw. `Een gebrekaan innovatiekracht en een verkeerd soort conservatisme,' luidt VanGeels duidelijke oordeel. `Iedereen onderschrijft dat we op weg moe-ten naar een duurzamere samenleving en dat innovaties dus logischzijn. Maar zodra het de partijen zelf betreft, hoor je sommige kla-gen: het is te duur. Het moet juist een uitdaging zijn om eventuelenegatieve effecten met innovaties te bestrijden.' Van Geel hoort de`klagers' vragen om een visie en doelstelling voor de lange termijn,zodat ze daaraan kunnen werken. `Maar ondertussen hebben zezich tot 31 december verzet terwijl iedereen al enkele jaren wist datde EPC-verlaging per 1 januari zou ingaan. De minister en ik zijnbereid om te kijken naar serieuze bezwaren, maar de eerste serieuzebezwaren moet ik nog zien.' Van Geel geeft een voorbeeld: `De ge-meente Amsterdam heeft zich zwaar verzet tegen de EPC-verlagingomdat het slecht zou zijn voor de kleine woningen. Het ministerievroeg al zes keer om een onderbouwing en wacht daar nu al negenmaanden op. We krijgen het gewoon niet, en de karavaan trekt on-dertussen verder. De auto-industrie bewijst dat het wel kan. Diewerkt met succes naar de toekomstige normen. Het kabinet is nietblind voor echte problemen, maar die moeten dan wel echt zijn.' ?`Niet voor niets steekt hetkabinet 60 miljoen euro in detechnologische ontwikkeling van detweede generatie biobrandstoffen.'