Op 26 oktober 2016 spraken de fractievoorzitters van de VVD in Provinciale Staten af zich voor de energietransitie in Nederland in te zetten. Maar tegelijkertijd spraken ze zich uit over een plafond voor windenergie op land. “Met het huidige akkoord tussen Rijk en provincies met betrekking tot windenergie op land is het plafond (6000 MW) bereikt.” Volgens de VVD’ers is het glas nu al halfvol en willen ze voorkomen dat het overloopt om overlast te voorkomen.
Tekst Jan Willem Zwang, GreencrowdOp 26 oktober 2016 spraken de fractievoorzitters van de VVD in ProvincialeStaten af zich voor de energietransitie in Nederland in te zetten. Maartegelijkertijd spraken ze zich uit over een plafond voor windenergie op land."Met het huidige akkoord tussen Rijk en provincies met betrekking totwindenergie op land is het plafond (6000 MW) bereikt." Volgens de VVD'ersis het glas nu al halfvol en willen ze voorkomen dat het overloopt om over-last te voorkomen.Doelstellingen wind opland niet in zichtWindenergie in Nederland heeft zichde afgelopen vijfentwintig jaarbehoorlijk ontwikkeld. De gemid-delde groei per jaar in opgesteld vermogenover de afgelopen 25 jaar is 18% en de gemid-delde groei in elektriciteitsproductie is zelfs21% per jaar. De gemiddelde windturbineheeft eind 2015 een vermogen van 1,5 MW enlevert op jaarbasis gemiddeld iets meer dan2.100 MWh. Het gros van het aantal turbinesdat nu wordt geplaatst, heeft een vermogendat groter is dan 1,5 MW, maar het gemiddeldewordt uiteraard gedrukt door de oudere turbi-nes. Wanneer het verschil in aantal turbinesen opgesteld vermogen tussen 2010 en 2015wordt vergeleken, zouden de nieuwe turbineseen vermogen hebben van gemiddeld meerdan 6,3 MW, maar dit komt doordat er steedsmeer oude turbines uitgefaseerd worden.EnergieakkoordIn 2013 is in het Energieakkoord vastgelegddat Nederland 6.000 MW windenergie op landmoet hebben in 2020. Omdat minister Kampzich strak aan alle afspraken van het Energie-akkoord houdt met betrekking tot biomassa-bijstook in kolencentrales ?n elektrisch ver-voer, mogen we ervan uitgaan dat de ministernet zo rechtlijnig is met betrekking tot wind opland. Om de doelstelling te halen, moet hetopgesteld vermogen per eind 2015 in dekomende vier jaar verdubbelen. De vraag is ofde minister dit voor elkaar krijgt.Wanneer we naar het door RVO.nl gepubli-ceerde overzicht van de SDE+-projecten inbeheer kijken, zien we dat er sinds 2013 voor779 MW wind op land SDE+-subsidie is ver-strekt waarvan de turbines per oktober 2016nog niet zijn gebouwd. Een klein deel hiervan(40 MW) stamt nog uit 2013, maar het gros(585 MW) stamt uit 2015. In principe hoevenwe ons hier nog geen zorgen over te maken,maar het is wel 99% van de verstrekte SDE+-subsidies in 2015 en deze zijn allemaal al in deeerste helft van 2015 gegund.In de voorjaarsronde van 2016 is er slechtsvoor 27 MW aan SDE+-subsidie aangevraagdJaar AantalturbinesOpgesteldvermogen inMWProductieper jaar inGWhGemiddeldvermogenper turbinein MWGemiddeldaantal MWhper jaar1990 323 50 56 0,15 1.1201995 1.008 250 317 0,25 1.2682000 1.291 447 829 0,35 1.8552005 1.710 1.224 2.067 0,72 1.6892010 1.877 2.009 3.315 1,07 1.6502015 2.038 3.031 6.447 1,49 2.127Tabel 1. De ontwikkeling van windturbines op land in Nederland. Bron: CBS. Bewerking Greencrowd.FotoQurrentnr 4 december 2016 Energie+ 25voor wind op land en in de najaarsronde zijn er94 aanvragen ingediend. Wanneer we uitgaanvan 6 MW per aanvraag (het gemiddelde vanalle aanvragen sinds 2008) kunnen we voorde najaarsronde uitgaan van ongeveer 558MW waardoor het totaal in 2016 uitkomt op585 MW. Het is echter nog niet bekend hoe-veel van de verwachte 558 MW dan ook echtgegund wordt. Gezien het feit dat 99% van deSDE+-beschikkingen uit 2015 nu anderhalfjaar verder nog niet gebouwd is, hoeven we erniet van uit te gaan dat de vergunde projectenuit 2016 in 2017 worden gebouwd.Met 779 MW aan vergunde en nog nietgebouwde projecten en wellicht nog 558 MWaan te vergunnen projecten uit de najaars-ronde, komt het totaal uit op ongeveer 1.350MW aan te bouwen windturbines. Wanneerwe voor het gemak dan even geen rekeninghouden met de turbines die de komende jarenworden uitgefaseerd, komt de opgave uit opongeveer 1.600 MW, nog te vergunnen ?n tebouwen windturbines op land voor eind 2020.De grote vraag is of dit gaat lukken.Provinciale politiek"Gevecht om windmolens voor de rechter na`absurde' eisen", kopte Trouw 16 september.Wat is het geval? De gemeente Amsterdam wilop korte termijn 70 MW aan nieuwe windturbi-nes, maar ligt al zes jaar in de clinch met deprovincie Noord-Holland. De gemeente hekelthet bureaucratische beleid van de provincieen dreigt naar de bestuursrechter te stappen.De provincie Noord-Holland wil alleen maarnieuwe windparken van minimaal zes turbi-nes en deze moeten allen in lijn staan. Daar-naast moeten de turbines minimaal 600 meteruit de buurt van huizen staan, iets dat inAmsterdam nog lastig wordt, ?n er moetenvoor iedere nieuwe turbine minimaal tweeoude turbines worden afgebroken.De eisen van de provincie zijn strenger dan delandelijke eisen en recent keurde de provinciedan ook elf van de zeventien plannen voorwindparken af. Nu komt er in Noord-Hollandhet Wieringermeer-park van 300 MW. Daarnaheeft de provincie nog maar 76 MW nodig omhaar provinciale doelstelling van 685,5 MW in2020 te realiseren. Met de zes, eveneens inseptember, goedgekeurde plannen, kan deprovincie haar doelstelling dus precies reali-seren. Maar ook voor deze parken geldt; vooriedere nieuwe turbine moeten er twee oudeweg.Ook in Drenthe loopt niet alles op rolletjes. InDrenthe wordt Windpark De Drentse Mondenen Oostermoer ontwikkeld. Op de websitevan het project is te lezen dat medio 2018gestart wordt met de bouw en dat de bouwnaar verwachting twee jaar duurt. De plan-ning is overigens gedateerd en stamt uitmaart 2016.Er is veel weerstand tegen het park vanuitomwonenden ?n gemeenten, zoals Stadska-naal. Onder tijdsdruk van de SDE+-najaars-ronde om oplevering in 2020 te redden, heeftKamp nog snel even aan aanpassing gemaakt.In plaats van 50 turbines van 3 MW komen ernu 45 van 3 MW. Hierdoor komt er dus geen150 MW maar 135 MW bij in dit windpark. Hetmoet worden gezegd; ook hier houdt Kampzijn rug recht, want ondanks alle kritiek vande omwonenden zet hij de plannen gewoondoor.RendementDe subsidieregeling SDE+ wordt al sinds deinvoering bijna ieder jaar veranderd, ook voorwind. Zo zijn er de afgelopen jaren meerderecategorie?n bijgekomen (wind in meer, windop primaire waterkering) en wordt inmiddelsook gekeken naar de verschillende windge-bieden in Nederland.Het primaire vergoedingsprincipe is nog nietveranderd: men kan een basisbedrag aanvra-gen en daar gaat de basisenergieprijs vanaf.Het verschil tussen het gegunde basisbedragen de basisenergieprijs van dat jaar bepaaltde maximale subsidie per kilowattuur. Daar-naast wordt er naar een bepaald aantal maxi-mum vollasturen gekeken waarover de subsi-die wordt gegund en dit aantal kan per faseverschillen.Wanneer wordt gekeken naar de door RVO.nlgepubliceerde lijst `Projecten SDE in beheeroktober 2016', kan worden berekend hoeveelsubsidie per aanvraag is gegund.De aangehouden marktprijs is berekend doorde Endex-forwards zoals gepubliceerd op 11november 2016 voor de jaren 2017 tot en met2019 op te tellen en te delen door drie waar-door er een soort van gemiddelde marktprijsis.Waarom is dit nu relevant? Er is 120 MW aanwind met SDE+-beschikkingen uit 2014. Dezebeschikkingen hebben allemaal een basis-energieprijs van 45 euro per MWh terwijl demarktprijs voor 2018 op 32,73 euro per MWhzit en de marktprijs voor 2019 op 31,35 europer MW. Deze windparken staan dus wel opland, maar ook `onder water'. De vraag is dusniet alleen of de subsidiehouders besluitenom al dan niet te gaan bouwen, het is ookmaar de vraag of ze de windparken nog welgefinancierd krijgen. Iedere verdere dalingvan de elektriciteitsprijs leidt namelijk tot noglager rendement.Dit gevaar dreigt overigens ook voor de wind-parken met subsidies uit 2015 en 2016.Ondanks het feit dat de basisenergieprijs hierflink is aangepast ten opzicht van 2014 en2013, is de buffer minimaal en de forwardszijn dit jaar ook al onder de 30 euro per MWhgeweest.De elektriciteitsprijzen zullen tot 2023 nogwel verder dalen. Dit wordt veroorzaakt doormeer duurzame elektriciteitsopwekking inNederland en het buitenland en het uitbrei-den van de grenscapaciteit. Dit laatste wordtjuist gedaan met landen die veel goedkoperelektriciteit produceren dan Nederland dank-zij hun veel groter aandeel duurzame opwek-king uit wind en zon. Vanaf 2023 zullen deelektriciteitsprijzen weer gaan stijgen, omdatdan de kolencentrales in Nederland er hope-lijk uit zijn, de kerncentrales in Duitsland erafzijn en Frankrijk gaat beginnen met het uitfa-seren van een kwart van haar kerncentrales.De nieuw te bouwen kerncentrale in EngelandOntwikkelaar Locatie Turbines VermogenWind Groep Nederland Nieuwe Hemweg, Amsterdam 6 13,8 MWWind Groep Nederland Westpoort, Amsterdam 4 9,2 MWEneco Wind Windpark Spuisluis, Velsen 6 18 ?21 MWTata Steel Tata, Velsen 2 ? 8 6,6 ?25 MWWPEnergiek Waarpolder en Groetpolder 6 14,8 ? 26,8 MWWindmolens Groetpolder Waarpolder en Groetpolder 6 15 MWTotaal 30 ? 36 77 ? 111 MWTabel 2. De zes goedgekeurde windplannen. Bron: provincie Noord-Holland. Bewerking: Greencrowd.26 Energie+ nr 4 december 2016komt er waarschijnlijk niet, dankzij demarktomstandigheden en voortschrijdendinzicht van de Britse regering.Het is dus twijfelachtig dat alle reeds ver-gunde windprojecten volledig worden gereali-seerd. Het behalen van de 2020-doelstellin-gen wordt daardoor nog lastiger.Hoe dan wel?Maar hoe dan wel? Het antwoord is niet zomoeilijk. De doelstelling is 6.000 MW wind opland in 2020. Dit betekent dat er nog minimaal3.000 MW moet worden gebouwd, omdat erook nog de nodige turbines worden wegge-haald tot en met 2020.Het huidige subsidiestelsel werkt wel wan-neer we kijken naar wind op zee. Het Rijkbespaart 2,7 miljard euro, volgens Kamp,dankzij de messcherpe bieding van DONG ophet windpark Borssele. Waar partijen subsidiekonden aanvragen tot en met 12,4 cent perkilowattuur, vroeg Dong 5,1 cent minder. Datis bijna de helft!Voor wind op land moet dezelfde methodiekworden toegepast als voor wind op zee. HetRijk wijst aan en verzorgt de gehele voorberei-ding en marktpartijen mogen bieden. Degenemet de laagste prijs wint en moet binnen tweejaar klaar zijn met bouwen. Wanneer Kamphier de komende maanden even de tijd voorneemt, kan hij dit voor de verkiezingen nogdoorvoeren en kan 2017 benut worden om hetverder uit te werken en voor te bereiden. HetRijk houdt vervolgens in 2018 en in 2019 eentender en dan kunnen de doelstellingen voor2020 alsnog worden behaald.Maar een andere aanpak op het gebied vansturing is niet het enige dat moet veranderen.Er moet ook meer investeringszekerheid wor-den geboden.De basisenergieprijs schommelt nu rond demarktprijs waardoor er geen buffer omlaagmeer is. Iedere prijsdaling van elektriciteitleidt bijna direct tot een lager rendement.Wanneer de basisenergieprijs wordt verlaagd,bijvoorbeeld naar 50% van de huidige Endex-Jaar Basisenergie-prijsSubsidie Totaal Marktprijs Ruimte Inkomsten2013 54,00 48,66 102,66 33,93 ?20,07 82,592014 45,00 67,50 112,50 33,93 ?11,07 101,432015 29,00 57,09 86,09 33,93 4,93 86,092016 30,00 48,74 78,74 33,93 3,93 78,74forwards, hebben de investeerders in dewindparken in ieder geval een buffer voor hetgeval de marktprijs verder daalt. Hiermee krij-gen niet alleen de investeerders meer zeker-heid, maar ook de financiers van de windpar-ken zoals banken en pensioenfondsen. Metmeer zekerheid zullen zij eerder geneigd zijnte financieren ?n zullen ze wellicht ook eenhogere hefboom accepteren waardoor deinvesteerders niet alleen meer zekerheid krij-gen, maar ook meer rendement op hun eigenvermogen kunnen halen.Het glas leek dus halfvol maar blijkbaar zit ereen barst in het glas. Het glas lijkt nu wel half-leeg. De vraag is of het glas op tijd gerepa-reerd wordt en het wordt bijgevuld zodat we in2020 kunnen proosten op het behalen van dedoelstellingen zoals geformuleerd in het Ener-gieakkoord.Tabel 3. De inkomsten per MWh op basis van de beschikte subsidiebedragen en de basisenergieprijsbedragen van de desbetreffende SDE+ ronde.Bron: RVO.nl. Bewerking Greencrowd.Duitsland gaat kernenergie uitfaseren.nr 4 december 2016 Energie+ 27
Reacties