In 2015 heeft Nederland samen met 195 landen klimaatdoelen opgesteld en het bekende Klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Om die doelstellingen te halen, CO2-reductie te realiseren en de Nederlandse economie te vergroenen, is de ontwikkeling en het uitrollen van groene waterstof in Nederland van essentieel belang, zegt Faiza Oulahsen, campagneleider bij Greenpeace Nederland.
Tekst Geeke van der Sluis, Greenpeace Nederland
W
aterstof is een manier om opge-
wekte energie vast te leggen in een
g a
s of vloeistof, zodat het kan wor -
den opgeslagen en getransporteerd. Er wordt
p a
s van groene waterstof gesproken, als de
energie ook echt van een duurzame bron
komt. Waterstof kan namelijk ook 'grijs' zijn,
wanneer het met aardgas geproduceerd
wordt. Bij dat proces (bekend als steam
methane reforming) komt veel CO
2 vrij. Als je
waterstof met behulp van stroom maakt, uit
schone bronnen zoals windmolens of zonne -
panelen, is het groen. Maar hoe werkt het dan
p r
ecies? De mogelijkheid van grootschalige
opslag is de sleutel tot succes. Door het inzet -
ten van groene waterstof, kan zonne- en wind -
energie worden opgeslagen en worden
g e
bruikt op elk moment. Als het bijvoorbeeld
iets minder hard waait, de zon niet veel schijnt
of het een extreem koude periode is en er
meer vraag is dan normaal naar energie kan
de opgeslagen waterstof worden ingezet. Dit
wordt ook wel seizoensoverbrugging
genoemd. Tekorten of overschotten aan elek -
triciteit worden opgevangen, waardoor het
e l
ektriciteitssysteem in balans blijf t. Deze
flexibiliteit kan helpen het netwerk in balans
houden. De opslag is dus dé winst bij het
inzetten van groene waterstof. Niet alleen
slim, maar ook direct een flinke stap richting
verduurzaming van de elektriciteits- en de industriesector. Zo kan energie betaalbaar en
efficiënt in grote hoeveelheden worden opge
-
slagen.
De tijd is rijp
Nu de prijs van duurzame energie concurreert
met die van traditionele energievormen, lijkt
waterstof als opslag vorm voor duurzame
energie eindelijk in aantocht. En Nederland
kan de perfecte voorloper zijn, volgens Faiza
Oulahsen van Greenpeace. "Wij hebben een
ideale ligging aan de Noordzee, waar we veel
schone energie kunnen opwekken met onze
windparken op zee. Ook kunnen op onze
gebouwen, huizen en andere beschikbare
daken nog veel meer zonnepanelen gelegd
worden. Met de doelstelling om in 2030 80%
van de energie schoon op te wekken, moeten
we die combinatie schone energie en groene
waterstof benutten. Een gouden greep om het
klimaat te redden," aldus Oulahsen die ook
mee onderhandeld namens Greenpeace aan
de industrietafel voor het nog te smeden
Nederlandse Klimaatakkoord.
Ander gas
Ad van Wijk, hoogleraar toekomstige energie -
systemen aan de TU Delf t ziet ook dat Neder -
land klaar is voor het groots inzetten van
g r
oene waterstof. "Vanwege de door gaspro -
ductie veroorzaakte aardbevingen in Gronin -
Groene
waterstof
als back-up
gen, is het productieniveau de afgelopen
jaren al sterk verminderd en zal dit in de toe -
komst verder worden verlaagd. Maar het
b e
staande en zeer uitgebreide aardgasnet -
werk in Nederland biedt wel een voordeel.
M e
t wat aanpassingen kan het een ander gas
ver voeren, dus ook waterstof !" Van Wijk ziet
Noord-Nederland als uniek gepositioneerd
om de groene waterstofeconomie tot ontwik -
keling te brengen. "De grootschalige groene
e l
ektriciteitsproductie via windparken op zee,
de kennisinfrastructuur, chemieclusters, de
import van groene elektriciteit en de aanwe -
zige gastransport infrastructuur, die goed -
koop kan worden aangepast voor groene
w a
terstof zijn in Groningen en Friesland
unieke voordelen."
Investeren in de toekomst
Wel zijn er flinke investeringen nodig zeg t
Oulahsen. "Door duidelijk in te zetten op
waterstof creëer je marktzekerheid, zodat
meer partijen in de technologie dur ven te
stappen, de vraag toeneemt en de prijs daalt.
Maar de overheid moet de ontwikkeling wel
op gang helpen, bijvoorbeeld met subsidies
en innovatieprogramma's." Voor een snelle en
kostenverlagende groei van groene waterstof
pleit Greenpeace voor een visionaire aanpak,
zoals die ook zeer succesvol door de overheid
wordt gebruikt bij de ontwikkeling van wind -
In 2015 heeft Nederland samen met 195 landen klimaatdoelen opgesteld en
het bekende Klimaatakkoord van Parijs ondertekend. Om die doelstellingen
te halen, CO
2-reductie te realiseren en de Nederlandse economie te vergroe -
nen, is de ontwikkeling en het uitrollen van groene waterstof in Nederland
v a
n essentieel belang, zegt Faiza Oulahsen, campagneleider bij Greenpeace
Nederland.
Windmolens in de Eemshaven.
8 Energie + nr 3 september 2018
3-EnergiePlus_Groene waterstof.indd 8 17-09-18 10:05
parken op zee. In maart 2018 werd bekend dat
één van de eerste grote windparken op zee nu
zonder subsidie gebouwd gaat worden. Van
groot belang is dat de productiekosten van
groene waterstof door middel van zoge-
noemde electrolyzers omlaag gaan. Op dit
moment is groene waterstof een duurdere
oplossing dan het grijze of blauwe alternatief.
Een forse kostenreductie van electrolyzers,
samen met een daling van de kosten van her-
nieuwbare elektriciteit, moet haalbaar zijn;
geschat wordt in 2030 met circa twee derde
bij een elektrolyse capaciteit van 3 tot 4 GW.
Waterstof Coalitie
Greenpeace heef t onlangs de Waterstofcoali-
tie opgericht. Een nog steeds groeiend initia-
tief waar meer en meer energiebedrijven, net-
beheerders, industrie, wetenschappers en
milieuorganisaties zich bij aansluiten. De
inmiddels 27 partijen aangesloten bij de coali-
tie willen de groenewaterstofontwikkeling in
Nederland een sterke stimulans geven en dra-
gen waar mogelijk zelf een steentje bij. Zo wil
netbeheerder TenneT de aansluiting met het
elektriciteitsnet voor zijn rekening nemen en
zet Gasunie zich in voor de transportinfra-
structuur, liefst via aangepaste aardgaslei-
dingen. Ook Groningen Seaports en Havenbe-
drijf Rotterdam zijn aangesloten bij de
landelijke coalitie. Zo zet Groningen Seaports Manifest Waterstofcoalitie
In het manifest staat de speci? eke oplossing hoe de overheid samen met de industrie groene
waterstof landelijk kan uitrollen:
? De overheid organiseer t bijvoorbeeld jaarlijks tenders met oplopende volumes tot en met 2030;
? De overheid stelt ? nanciële middelen beschikbaar waarbij de onrendabele top ? het verschil tussen groene waterstof en het grijze alternatief ? door de overheid wordt gedekt;
? De tenderwinnaar ontvangt van de overheid een vergunning, subsidie en een elektriciteitsnet- aansluiting plus een aansluiting voor een waterstofpijpleiding;
? Electrolyzers worden op land opgeschaald, nabij de kust vanaf een stopcontact op zee;
? TenneT lever t als netbeheerder de aansluiting (AC en/of DC);
? Waterstof transpor tcapaciteit van productie naar de vraag -bij voorkeur via aangepaste aardgaspijpleidingen- wordt door Gasunie geleverd, via een in fasen te realiseren waterstof-
backbone-infrastructuur door Nederland;
? Na 2030 volg t verdere grootschalige ontwikkeling van electrolyzers op de Noordzee (op eilanden of platformen) en waterstoftransport vanaf zee.
Manifest Waterstofcoalitie
in haar havens al de eerste stappen voor een
groene waterstofi nfrastructuur. Nuon is ook
al bezig met onderzoek en uitrol in Noord-
Nederland voeg t Faiza Oulahsen toe. "Zij
onderzoeken in de Eemshaven de inzet van
waterstof, en Nuon hoopt met hun Magnum-
centrale in Groningen te kunnen functioneren
als vlieg wiel voor een groeiende waterstof-
economie in de rest van Nederland."
Ad van Wijk ziet oneindig veel mogelijkheden
in deze nieuwe techniek. "Naast groene water-
stof kunnen veel andere groene-energiepro-
ducten, zoals groene stroom, groen syngas, groene kooldioxide, groene char (bestaande
uit 85 procent koolstof ), bio-pellets, zuiver
water en zuurstof ook worden geproduceerd."
Routekaart
Greenpeace heef t namens de Waterstofcoali-
tie begin juni een manifest overhandigd aan
minister Wiebes van minister van Economi-
sche Zaken en Klimaat. Vergroening van de
industrie, energieopslag en fl exibilisering van
het net zijn speerpunten in dit manifest. Dit is
volgens de coalitie een ef fectieve oplossing
om richting 2030 een forse bijdrage te leveren
aan de daling van CO
2-uitstoot. In het mani-
fest staat onder andere het belang van de ont-
wikkeling, uitrol en opschaling van groene
waterstof en tevens een routekaart wat er pre-
cies nodig is om dit een succes te laten wor-
den. "Een duidelijk signaal richting onze
minister dat we dus snel werk moeten maken
van groene waterstof," aldus Oulahsen.
Back-up
Groene waterstof is een essentiële schakel in
de energietransitie ? een brandstof die kan
fungeren als CO
2-vrije, fl exibele back-up voor
wind- en zonne-energie. Oulahsen conclu-
deert: "Met de Noordzee in onze voortuin heb-
ben we de kans om een duurzame economie
richting 2030 en 2050 in Nederland te ontwik-
kelen. Daarmee kunnen we niet enkel het ener-
giesysteem, maar ook direct de industrie ver-
duurzamen. Op weg naar een echt circulaire
economie. Nu nog de schouders eronder de
komende maanden tijdens de onderhandelin-
gen voor het Klimaatakkoord, zodat groene
waterstof ook echt omarmd wordt en minister
Wiebes een duit in het zakje doet."
Foto Harry van Reeken/RWS
nr 3 september 2018 Energie + 9
3-EnergiePlus_Groene waterstof.indd 9 17-09-18 10:05
Reacties
Paul Cohn - -- 17 oktober 2019 14:56
waarom niet die groene waterstof met CO2 uit de lucht laten reageren tot "Groen Gas"? Dat kan worden gebufferd in en getransporteerd via het bestaande aardgasnet en zo het nu al overbelaste elektriciteitsnet ontlasten. Alle bestaande gasapparatuur kan dan behouden blijven Die route wordt aangeduid als "Power-to-gas" en is in vergaande ontwikkeling in Nederland en Duitsland. Zie bijvoorbeeld: www.groengasproject.eu/Projecten/Biogene-Methaanproductie-uit-Waterstof--Duits-Nederlandse-Databank-Biogasonderzoek.html www.energyvalley.nl/nieuws/eerste-grootschalige-power-to-gas-installatie-in-delfzijl www.powertogas.info/startseite/ https://zukunft.erdgas.info/themen-ziele/gruene-gase/power-to-gas/power-to-gas-anlagen-in-deutschland www.dvgw.de/medien/_processed_/6/e/csm_karte-power-to-gas-anlagen-klein_2bdbf781c6.jpg