opiniePas de laatste vijf jaar is salderen eenbelangrijke bijdrage gaan leveren aande realisatie van zonne-energiesyste-men achter de meter. Het blijkt dat de huidigegroep die in zonne-energie heeft ge?nves-teerd een terugverdientijd van vijf tot negenjaar acceptabel vindt. Dit is door de prijsdalin-gen in combinatie met het salderen haalbaar.Duitsland heeft samen met China gezorgdvoor een spectaculaire daling van de prijzenvan zonnecelsystemen waardoor de prijs inenkele jaren is gehalveerd. En de verwachtingis dat die prijsdaling nog zal doorzetten. Daar-mee wordt het voor nieuwe investeerderssteeds rendabeler om te investeren in nieuwepanelen. Minister Kamp heeft de TweedeToekomstbestendigesalderingsregelingSalderen is voor het succes van zonne-energie in Nederland een belangrijkmechanisme. Maar de regeling staat ter discussie, omdat de inkomstender-ving voor de overheid te groot zou worden. Volledige afschaffing van deregeling is volgens Frans Rooijers van CE Delft geen goed idee. Hij pleit danook voor het behouden van de salderingsregeling voor de energiebelastingen de Opslag Duurzame Energie. Het afschaffen van het salderen van decommodity vindt hij wel logisch.Kamer gemeld dat het niet vanzelfsprekend isdat de huidige regeling blijft bestaan, maarhet salderen is tot 2020 gegarandeerd.Onder salderen verstaan we de mogelijkheiddie energiegebruikers hebben om elektriciteitaan het net te leveren als ze teveel zelf produce-ren. Dit verrekenen ze met hun elektriciteits-gebruik op andere momenten, zodanig dat zedezelfde prijs betalen voor levering en afnameen alleen over het nettoverbruik energie-belasting, Opslag Duurzame Energie (ODE) enbtw betalen.Het salderen bestaat dus uit vier verschillendecomponenten. De meeste discussie gaat overhet salderen van de energiebelasting, op ditmoment 0,1004 plus de btw, bij elkaar0,1215. Dat is ruim de helft van de elektrici-teitsprijs voor huishoudens. Als dat wegvalt,dan slaat dat een behoorlijk gat in de exploita-tie van zonnepanelen, want slechts een kwartvan de elektriciteit uit de zonnecellen wordtdirect gebruikt door de eigenaren, driekwartwordt dus tijdelijk `opgeslagen' in het elektrici-teitsnet.DaarnaastwordtdenunogbeperkteODE(0,0074in2017,0,009inclusiefbtw)gesal-deerd.Maarna2020isditeenrelevantbedragvannaarverwachtingcirca0,05perkWh.DeODE-heffingisbedoeldomdeuitgavenaanSDE+,desubsidievoorhernieuwbareenergie,tedekken.Deenergiegebruikerbetaaltsinds2015dekostenvanhernieuwbareenergie,totdietijdliepdatviadebelastingen.Enbijdeenergie-belastingenODEisdusookhetbtw-voordeelrelevant.Hetbtw-bedragdatindesalderingeenrolspeeltisdusongeveer0,03perkWh.Tot slot wordt het salderen van de commoditybelangrijk. Nu nog niet zo, want de prijs in dewinter is vergelijkbaar aan die in de zomer,maar ook dat zal veranderen. Doordat er steedsmeer zonne- en windenergie komt, gaat de prijsvan elektriciteit sterker fluctueren. Als er veelTekst Frans Rooijers, CE Delft4 Energie+ nr 1 maart 2017elektriciteit met zon en wind wordt geprodu-ceerd, daalt deze sterk waarbij de prijs dichttegen nul kan komen te liggen. En als er geenzonne- of windenergie is, bijvoorbeeld op dekoude, mistige windloze dagen in de winter danmoeten de kolen- en gascentrales weer vol aande bak en bepalen die de prijs, die fors hogerzal zijn dan het huidige gemiddelde van 0,05per kWh (inclusief btw).Argumenten voor salderenVerschillende argumenten pleiten voor handha-ving van saldering. Het eerste argument is datde energiebelasting ook lager wordt als je ener-gie bespaart. Het is een belasting op energie-gebruik en het netto energiegebruik neemt afbij zonne-energie, dus is het logisch om geenbelasting te betalen over de elektriciteit dieeerst op het net is gezet en er 's nachts of in dewinter weer afgehaald wordt. Dat argumentgeldt voor het belastingdeel, maar niet voor decommodity, want er kan een prijsverschil zijntussen het moment van levering en van afname.Het tweede argument is dat dit een prachtigemanier is voor burgers om deel te nemen aan deenergietransitie. Het is goed voor het draag-vlak, met een lage kostprijs. Het gaat om eenbeperkt bedrag dat de overheid nu aan energie-belasting, ODE en btw derft. Gezien de verschil-lende componenten van salderen zijn de argu-menten voor of tegen ook anders. Daarom gaanwe eerst in op het salderen van de commodityen daarna van de belastingen.Salderen van de commodityEr zijn geen argumenten om het salderen van decommodity voort te zetten, omdat de energie-leverancier door de fluctuerende prijzenin de toekomst te maken kan krijgenmet een prijsverschil. Dit gebeurt op hetmoment dat real time pricing ook voor dekleinverbruikers gaat gelden en niet langerop basis van een profiel wordt afgerekend,of als er een apart profiel komt voor huis-houdens met zonne-energie. Dat is onver-mijdelijk omdat zonne-energie (samen metwindenergie) in de komende tien jaar eengroot effect zal hebben op het elektriciteitssys-teem. Als de groei van zonne-energie doorzet,kunnen we misschien 10 GW opgesteld vermo-gen in 2025 hebben. Dat betekent dat op zon-nige dagen de prijs van elektriciteit erg laaggaat worden. Op koude mistige winterdagenmet weinig wind zal de prijs van elektriciteitjuist hoger gaan worden, zoals we begin janu-ari al zagen gebeuren. Doordat het prijsverschilgroter wordt, betekent dit dat het de energie-leverancier geld gaat kosten als de salderings-regeling niet wordt aangepast. Eventueleandere kosten om de elektriciteit `op te slaan'in het net zullen ook voor rekening gaan komenvan de prosument die elektriciteit teruglevert.Daarom is het goed om een onderscheid temaken tussen het salderen van de commodityen het salderen van de belastingen. De ener-gieleverancier kan dan zelf bepalen of hij deenergiegebruiker de extra kosten in rekeninggaat brengen.Argumenten tegen salderenHet eerste argument tegen het salderen van debelastingen is dat de prijs van zonne-energieverder afneemt, zodat het rendement (te) hoogwordt voor diegene die na 2020 investeren. Hetzijn met name de hogere inkomens die zo kun-nen profiteren van een goed rendement op hungeld. Het tweede argument is dat de overheidinkomsten derft. In 2015 bedroeg dit 80 mil-joen alleen voor derving energiebelasting,maar door de forse groei van zonne-energieneemt dit ook fors toe. Dit zullen echter nietallemaal kleine energiegebruikers zijn. Juistniet; we zien nu al de opkomst van grote zonne-parken die een beroep doen op de SDE+ waarbijhet salderen helemaal geen rol speelt. Dezezonneparken worden aangesloten als produc-tie-eenheid op het net. Het is dus zeker niet zodat alle zonne-energie leidt tot belastingder-ving. Bijkomend punt is dat de ODE hoger wordten dus ook een groter deel wordt van degederfde inkomsten. Het derde argument tegensalderen is dat de investeerder in zonne-ener-gie geen prikkel heeft om zijn gebruik af testemmen op het moment van productie zodathet energiesysteem dat maar moet opvangen.Zoals beschreven, zal dat in de toekomst eenbelangrijke uitdaging worden. Als de gebruikerwel te maken gaat krijgen met een verrekeningvan de werkelijke prijs van de commodity ont-staat er een prikkel. Maar die is voor de huis-houdelijke gebruiker zo gering dat dat weinigeffect zal hebben. De energiebelasting demptde effectiviteit van dit prijsverschil. Er zijnpartijen die stellen dat door het salderen hetonaantrekkelijk is om te investeren in opslag-systemen, maar dat lijkt me een oneigenlijkargument. Het is maatschappelijk goedkoperom voorlopig het elektriciteitsnet te gebruikenals opslagsysteem. Als het prijsverschil van decommodity groot wordt, doordat de buffer-capaciteit van het net en zijn gebruikers zijnnr 1 maart 2017 Energie+ 5opiniegrenzen nadert, dan komen de opslagsystemenin business, los van de vraag of de belastingengesaldeerd worden.Mogelijkheden na 2020De makkelijkste optie is het handhaven van hethuidige salderen voor zowel belastingen als decommodityprijs. De meest ingrijpende optie ishet volledig afschaffen van de regeling, maardit is desastreus voor de zonne-energiesector.Maar er zijn varianten mogelijk, die ook redelij-kerwijs beter zijn. Zoals al gezegd is hetafschaffen van het salderen van de commodityeen logische stap als de huishoudens ook realtime pricing krijgen. Maar voor de belastingenligt dat anders.De energiebelasting is in 1995 ingevoerd omhet energiegebruik te beperken. Door de prijste verhogen kregen energiegebruikers een prik-kel om hun gebruik te verlagen. Ook zonne-energie zorgt daarvoor. Dat de lagere investe-ringsbedragen het zeer aantrekkelijk maken,mag geen criterium zijn. Want energiebespa-ring kan ook erg goedkoop zijn, terwijl de over-heid daarbij gewoon accepteert dat dit leidt toteen lager verbruik en dus ook tot lagereenergiebelasting. Als de overheid wil dat niethet verbruik van elektriciteit, maar de productieervan wordt belast, dan zal daarvoor het wette-lijke kader van de energiebelasting moetenworden aangepakt. Er zijn daarnaast ookandere belastingen die gesaldeerd wordenzoals de btw voor bedrijven omdat het alleengaat om het belasten van de toegevoegdewaarde. Daarom kunnen bedrijven hunbetaalde btw verrekenen met de binnengeko-men btw. Doordat de energiebelasting een ver-bruiksbelasting is, is het daarom logisch omook belasting te betalen over het netto verbruikop de meter.ODEDe ODE is op dit moment nog marginaal, maardeze gaat groeien naar 0,05 inclusief btw perkWh in 2020 zodat een aparte discussie nuttigis over dit onderdeel van salderen. De ODE isbedoeld om de onrendabele top van investerin-gen in zon, wind, biomassa en geothermie dievia de SDE+ vergoed wordt, te dekken. Vanaf2015 is deze heffing ingevoerd, zodat de ener-giegebruiker betaalt voor het vergroenen vande energie en niet langer de belastingbetalerzoals tot 2015 gebruikelijk was. Dit is een logi-sche redenering waarbij de uitvoering niet hele-maal zonder discussie is. Er is namelijk voorgekozen om de kosten vooral via de eersteschijven van het energiegebruik te laten lopen.De eerste 50.000 kWh worden hoog belast,voor de daarop volgende kWh-en geldt een veellagere heffing. Hetzelfde geldt voor gas. Ditbetekent dat de huishoudens ongeveer tweederde deel van de extra kosten van hernieuw-bare energie betalen en de bedrijven slechtseen derde deel, terwijl huishoudens maar eenkwart van de energie gebruiken. Huishoudensbetalen dus onevenredig veel, maar dat is eenpolitieke keuze geweest. Voor de zonne-ener-giesystemen achter de meter gelden echtergeen SDE+-bijdragen, omdat het argument isdat ze al profiteren van de saldering. Maar datkan dus na 2020 anders worden. Het is het ??nof het ander: of de saldering op de ODE-heffingblijft bestaan, of er komt een SDE+-bijdragevoor zonne-energiesystemen achter de meter.Als dat laatste het geval is, dan kan de politiekbeter vasthouden aan het salderen van de ODE-heffing, want de uitvoeringskosten daarvanzijn veel lager dan het geven van een jaarlijksevergoeding per geproduceerde kWh aan al diekleine systemen. Maar ook voor de huishou-dens is het veel aantrekkelijker. Die weten vantevoren dat de kilowatturen die niet meteenworden gebruikt en later van het net wordenafgenomen 0,05 per kWh opleveren. Dat isniet zoveel als nu, maar zeker met de lager wor-dende prijzen, waarschijnlijk genoeg om deinvesteringsprikkel voor kleine verbruikers instand te houden.ConclusieHet afschaffen van het salderen van de commo-dity is logisch, zeker als real time pricing ookvoor kleinverbruikers gaat gelden. De leveran-ciers kunnen dan zelf beslissen of ze gemid-delde tarieven aanbieden voor zonne-energie-klanten. Het afbouwen van het salderen van deenergiebelasting is niet logisch omdat de ener-giebelasting een verbruiksbelasting is en ookhet salderen van de ODE-heffing is rechtvaar-dig, omdat verbruikers met zonne-energieachter de meter zelf al hebben ge?nvesteerd inhernieuwbare energie en alleen voor hun netto-gebruik een bijdrage zouden moeten leverenaan de subsidie van de nationale hernieuwbarebronnen.6 Energie+ nr 1 maart 2017