Voor een warmtenet is altijd een goede combinatie nodig van de bron, het netwerk en de aflevering. Hoe vinden woningcorporaties de juiste (publieke en/of private) partners om de warmteketen te organiseren? Hoe spelen de maatschappelijke waarden die voor de sociale huursector zo belangrijk zijn – zoals de betaalbaarheid voor bewoners – daarbij een rol? Over deze vraagstukken deelden experts op 20 mei 2021 tijdens een webinar van Atriensis de actuele inzichten en ervaringen.

De vier belangrijkste adviezen op een rij.

1. Kijk naar de verschillende opties voor een open samenwerking

Dyon Noy van Atriensis, adviesbureau voor woningcorporaties en andere partijen in de sociale huursector, benadrukt de wettelijke mogelijkheden voor lokale samenwerking aan een nieuw warmtenet. “De toekomstige Warmtewet 2.0 focust op warmtebedrijven met een integrale verantwoordelijkheid voor de bron, het transport, de distributie en de levering van warmte. Het model geeft ook ruimte aan warmtenetten met een open infrastructuur, ook al is een warmtebedrijf integraal verantwoordelijk.” Er zijn dan diverse samenwerkingsmodellen mogelijk: met een of meerdere marktpartijen (zoals energiebedrijven) en een publieke organisatie (zoals een warmtenetwerkbedrijf).

Infraspecialist Firan vindt dat de toekomstige wet ruimte moet geven aan verschillende manieren van samenwerking, gebaseerd op warmte-oplossingen met onafhankelijk netbeheer. André Meijer van Firan licht toe: “Open warmte-infrastructuren sluiten goed aan bij de maatschappelijke missie van woningcorporaties. De aanpak maakt namelijk een diversiteit aan bronnen en gebruikers mogelijk, wat de duurzaamheid en betaalbaarheid ten goede komt." De samenwerking met een publieke partner zoals een warmtenetwerkbedrijf zorgt daarnaast voor politiek en maatschappelijk draagvlak.

2. Verken de mogelijkheden voor vernieuwende initiatieven

Laten we gebruik maken van de ruimte van de Warmtewet 2.0, en goed kijken hoe we steeds meer vernieuwende initiatieven voor aardgasvrij wonen mogelijk maken, stelt Meijer voor. “We zien al dat er steeds meer open warmtenetten worden gerealiseerd, zoals in Zaanstad. Daarnaast neemt het aantal coöperatieve initiatieven toe, en gaan er allerlei vernieuwende projecten van start, zoals in Didam en de Proeftuinen Aardgasvrije Wijken. Juist in deze fase van de warmtetransitie hebben we alle duurzame initiatieven hard nodig. Diversiteit in de warmteketen faciliteert meer marktwerking, meer innovatie, meer maatschappelijke betrokkenheid en meer keuzevrijheid voor gemeenten en burgers.”

3. Zoek het commitment

De samenwerking met de wijk is een belangrijke succesfactor voor de realisatie van een warmtenet. Woningcorporaties staan immers voor de opgave om huurders te informeren over de veranderingen in en rond de woning, en om bewoners te overtuigen van de voordelen van de aansluiting op het warmtenet. In verschillende steden ziet Firan dat de gemeente, woningcorporaties en bewoners samen aan de slag zijn. Meijer: "In bijvoorbeeld de Apeldoornse wijk Kerschoten werken bewoners, drie woningcorporaties, scholen, de gemeente, Waterschap Vallei en Veluwe en Firan nauw samen aan de ontwikkeling van een warmtenet."

4. Leer van de goede voorbeelden

De deelnemers aan het webinar zijn het erover eens: de verduurzaming van de miljoenen corporatiewoningen is een enorme opgave, waarvoor geen one size fits all aanpak is. Meijer: “In onze projecten werken we op uiteenlopende manieren samen met publieke en private partners – van gemeenten en woningcorporaties tot energiecoöperaties, waterschappen en tuinbouwbedrijven. De ervaringen laten zien dat de ontwikkeling van lokale warmte-infrastructuren altijd maatwerk is. Maar er zijn steeds meer goede voorbeelden van duurzame, betrouwbare en betaalbare warmtenetten die praktische leerervaringen opleveren voor woningcorporaties.”