In het Overijsselse Heeten hebben inwoners, bedrijven en kennisinstituten de handen ineen geslagen in de driejarige pilot GridFlex. De pilot moet uitwijzen of de bewoners van nieuwbouwwijk De Veldegge in Heeten de lokaal opgewekte zonne-energie volledig lokaal kunnen benutten. Het uiteindelijke doel is een lokale energiemarkt waarin innovatieve prijsmechanismen worden beproefd in combinatie met lokale energieopwekking en
opslag. Als dit wordt bereikt, kunnen ook andere Nederlandse wijken daarvan profiteren.
D
e Veldegge in Heeten is een kleine
nieuwbouwwijk met 50 woonhuizen.
Inmiddels hebben meer dan 40 ener-
giebewuste bewoners uit de wijk zich aange -
meld voor de pilot. Daarnaast doen ook nog
2 5 b
ewoners verspreid in Heeten aan de pilot
mee. De deelnemers uit De Veldegge zijn alle -
maal aangesloten op dezelfde wijktrafo. Vlak -
bij de wijk wordt in het tweede kwartaal van
2 0
18 een zonnepark gebouwd waar de pilot -
deelnemers van kunnen meeprofiteren. Dit
m a
akt De Veldegge tot een ideaal proefge -
bied voor GridFlex, een pilot geïnitieerd door
e n
ergiecoöperatie Endona.
Endona bouwt zonnepark
Het zonnepark dat aan de rand van Heeten
wordt gebouwd, bestaat uit ruim 7.500 zonne -
panelen die genoeg energie opwekken voor
6 0
0 huishoudens. Endona ontwikkelt het park
op eigen kracht, ondersteund door Escozon,
een ontwikkelaar van duurzame energiecon -
cepten. Het park wordt verdiept aangelegd
z o
dat het het landschap niet verstoort. Dat is
van groot belang is voor de acceptatie van
zo'n groot veld van ruim drie hectare. Het
grote aantal enthousiaste deelnemers in Hee -ten is vooral te danken aan de inspanningen
v
a
n een speciaal geformeerd buurtteam, een
groep van vijf wijkbewoners die zich hard wil -
len maken voor meer duurzaamheid,
g e
steund door energiecoöperatie Endona en
Buurkracht. Buurkracht is een initiatief van
Enexis dat buurtbewoners helpt samen ener -
gie te besparen. Peter Stam van energiecoö -
peratie Endona leg t uit dat het succes van het
b u
urtteam te danken is aan de persoonlijke
benadering. "Dat verklaart de hoge deelne -
mersscore. Bijna 100%. En dat is mooi, want
h o
e meer deelnemers, hoe meer waardevolle
gegevens uit de proef kunnen rollen. Het is
een mooie kans om bij te dragen aan een
uniek project en het kost je als deelnemer
niets, ter wijl de pilot je wel laat zien hoeveel
winst er nog voor je te behalen is op energie -
g ebie d ."
Beter afstemmen vraag en aanbod
Endona wil er als coöperatie voor zorgen dat
haar leden ef ficiënter en bewuster om leren
gaan met duurzame energie. Stam licht toe:
"Met zonnepanelen op je dak en een zonne -
park zoals er in Heeten komt, hoop je dat je
v o
ortaan volledig in je eigen energiebehoef te kunt voorzien. In de praktijk merk je alleen al
snel dat je energieopbrengst schommelt. Op
een zonnige dag kan het zijn dat je 's middags
energie over hebt, die lever je dan terug aan
het energienet, ter wijl je buurman er mis
-
schien ook mee geholpen is. En dat ter wijl je
b e
gin van de avond soms energie tekort komt,
waardoor je weer elektriciteit van het net
moet afnemen. Dat is zonde en kan bovendien
tot overbelasting van de netten leiden.
Daarom wordt met de pilot in Heeten gekeken
of vraag en aanbod van zelf opgewekte ener -
gie beter op elkaar afgestemd kunnen wor -
den. Enerzijds door energie slimmer te gaan
g eb
ruiken. Anderzijds door pieken in energie-
opwek op te slaan." Arnoud Brouwer, project -
manager van GridFlex vanuit Enexis Netbe -
heer blikt vooruit: "De kans is groot dat we
s t
raks in Nederland energie besparen met de
hele straat, wijk of buurt. Opwekken, opslaan,
distribueren en verhandelen doen we in de
toekomst bewust samen en we hebben daar -
over zelf de volledige regie. Het teveel aan
o p
gewekte energie gaat dan niet meer terug
naar het net, maar bijvoorbeeld naar je buur -
man die even wat extra power nodig heef t."
L u
kt het in De Veldegge om dit nu al te laten
In het Overijsselse Heeten hebben inwoners, bedrijven en kennisinstituten
de handen ineen geslagen in de driejarige pilot GridFlex. De pilot moet
uitwijzen of de bewoners van nieuwbouwwijk De Veldegge in Heeten de
lokaal opgewekte zonne-energie volledig lokaal kunnen benutten. Het
uiteindelijke doel is een lokale energiemarkt waarin innovatieve prijsme -
chanismen worden beproefd in combinatie met lokale energieopwekking en
? o
pslag. Als dit wordt bereikt, kunnen ook andere Nederlandse wijken
daar van profiteren.
24 Energie + nr 1 maart 2018
Zonne-energie volledig
lokaal benutten
Tekst Peter Stam, Endona
p24-25 Gridflex Heeten.indd 24 08-03-18 09:59
functioneren, dan is dat goed nieuws voor
Heeten, maar op termijn ook voor veel andere
wijken in Nederland, benadrukt Brouwer.
"Het streven is namelijk om met de pilot te
komen tot een schaalbaar businessplan. Een
plan dat eveneens bepalend kan zijn voor de
toekomst van het Nederlandse elektriciteits-
n et ."
Inzicht belangrijk
Om met GridFlex te kunnen zorgen voor een
betere balans tussen de vraag naar en het
aanbod van duurzame energie in De Veldegge
is een aantal zaken belangrijk. Een van die
dingen is dat inwoners zich er van bewust wor-
den hoeveel verschil ze kunnen maken met
hun energieverbruik. Brouwer: "We willen ze
laten er varen hoe zinvol het is om bijvoor-
beeld je energieverbruik soms even uit te stel-
len tot er weer volop zelf opgewekte energie
voorhanden is en dat je daardoor helemaal
niet aan comfort hoef t in te boeten. Voor dat
bewustzijn is vooral het geven van meer
inzicht aan bewoners belangrijk." Tijdens de
GridFlex-pilot gaat een lokaal Energie
Management Systeem (EMS) voor dit extra
inzicht zorgen. Het systeem houdt 'realtime' precies bij hoeveel energie er in de woningen
van De Veldegge wordt geproduceerd, afge-
nomen en opgeslagen. Daarnaast geef t het
EMS pilotdeelnemers de kans om te profi teren
van een ? exibel energietarief, dat speciaal
voor de pilot mogelijk werd gemaakt. Op
momenten dat er veel energie beschikbaar is,
is het tarief laag en op momenten dat energie
schaars is, is het hoog. Brouwer: "Deze prijs-
prikkel geef t deelnemers de kans om te
besparen en ons de mogelijkheid om de ener-
gievraag te sturen, zodat er een betere balans
komt tussen de lokale opwek en het verbruik.
In feite willen we er met dit systeem voor zor-
gen dat er een lokale energiemarkt ontstaat
die optimale benutting van de lokaal opge-
wekte energie en het energienet mogelijk
maakt." Stam reageert: "Via het kastje van
het Energie Management Systeem worden je
eigen verbruiksgegevens voor gas en elektra
direct online zichtbaar. Dus als je het bad laat
vollopen met warm water, of je droger aanzet,
zie je dat meteen aan je verbruiksgrafi ek.
Hierdoor krijg je ook meer grip op je verbruik.
Als coöperatie hopen we deze functie in de
toekomst aan onze leden vast te kunnen aan-
bie den ."
Energiemarktmodel voor woonwijken
Samen met de deelnemende bewoners uit Heeten streven de GridFlex-consortiumpartners naar
een lokaal energiemarktmodel voor woonwijken. Met dit model willen ze zorgen voor meer
energie exibiliteit in Nederland door optimaal gebruik te maken van een EMS en opslagmogelijk-
heden. Prijsprikkels zetten ze in om het energiegedrag van deelnemers te sturen. De bedoeling is
daarnaast dat duurzame energie die lokaal wordt opgewekt zo optimaal mogelijk lokaal wordt
gebruikt en dat de inkomsten die eruit voortvloeien binnen de wijk De Veldegge blijven. Tevens
biedt de pilot de mogelijkheid om te onderzoeken of door het energiemarktmodel en de bijbeho-
rende exibiliseringsmogelijkheden de belasting van het energienet op piekmomenten kan
worden teruggedrongen. Tot slot zal de pilot uitwijzen welke veranderingen op het gebied van
wetgeving wenselijk zijn om in de toekomst volop de vruchten te kunnen plukken van een
energiemarktsysteem als dat van GridFlex. De GridFlex-pilot star tte in januari 2017 en loopt door
tot december 2019.
Energiemarktmodel voor woonwijken
Opslaan in zeezout
25 van de 50 woningen in De Veldegge wor-
den gedurende de pilot voorzien van zee-
zoutbatterijen met ongeveer 5 kWh opslag-
capaciteit per woning. Een belangrijk
voordeel van deze batterijen is dat ze niet
vol zitten met zware metalen of gif tige
zuren, zoals de meeste andere batterijen. De
zeezoutbatterijen in De Veldegge vormen
samen een soort van buurtbatterij. Uniek
voor de GridFlex-pilot is 'de Onthef fi ng groot
experiment' die energiecoöperatie Endona
in 2015 kreeg van RVO.nl in het kader van de
Regeling Experimenten Decentrale Duur-
zame Elektriciteitsopwekking. Stam: "Dank-
zij deze onthef fi ng kunnen bewoners van de
wijk De Veldegge gedurende de pilot energie
aan elkaar leveren tegen ? exibele tarieven,
zonder tussenkomst van een energiemaat-
schappij. Bovendien kunnen we dankzij de
onthef fi ng anders omgaan met netbeheer-
derskosten. Wellicht kunnen we, net als het
energietarief, de netbeheerderskosten ? exi-
bel maken en dat is uniek. Zo kunnen we zor-
gen voor een extra stimulans voor pilotdeel-
nemers om verantwoord energie te gaan
gebruiken."
nr 1 maart 2018 Energie + 25
p24-25 Gridflex Heeten.indd 25 08-03-18 09:59
Reacties