Tekst Marissa van Groenestijn, adviesbureau Atriv?Energiebesparende maatregelen nemen in een gebouw; professionals inde gebouwde omgeving weten wat het is en hoe het moet. Mede hierdoortimmeren we inmiddels goed aan de weg met het verduurzamen van dewoningvoorraad. Maar het kan altijd beter. De 125.000 VvE's met woningenin Nederland zijn een goede kans om de bestaande voorraad nog sneller teverduurzamen. Samenwerken met meerdere eigenaren vergt een andereaanpak dan een plan maken voor verduurzaming voor ??n eigenaar of eenprofessionele woningbeheerder. Wat zijn nu precies de kansen en valkuilenvoor een VvE?Kansenen valkuilenvoor VvE'sIn Nederland zijn er grofweg 1,3 miljoenwoningen in een vereniging van eigenaars(VvE). Van deze woningen is vaak hetonderhoud aan de buitenschil, eventuelegezamenlijke ruimten en installaties onderge-bracht in de vereniging. Dit houdt in dat voorglasvervanging en onderhoud aan dak engevel de VvE de beslissende partij is. Hetbestuur van een VvE bestaat uit een afvaardi-ging van de eigenaren van de woningen. Opde jaarlijkse vergadering legt het VvE-bestuurde plannen voor aan de overige eigenaren,waarna de meerderheid een democratischebeslissing neemt. Iedere eigenaar moet zichhierbij neerleggen en indien van toepassingde bijbehorende investering inleggen.PreekAls er een vraag ligt om te verduurzamen,heeft die vraag een oorsprong. In veel geval-len is er een bestuurslid of een individueleeigenaar die graag een verduurzamingsmaat-regel wil nemen, maar ??n eigenaar is noggeen meerderheid in de vergadering. De moti-vatie van deze eigenaar is vaak te vinden intermen als `goed voor het milieu' en `geldbesparen op mijn energierekening of de ser-vicekosten'. Heel mooi zo'n motivatie, maareen preek over het milieu is voor het overtui-gen van de vergadering niet verstandig. Eeneigenaar wordt sneller geactiveerd door debesparing in de portemonnee of door een ver-hoging van het comfort in de woning. Daar-naast is het bij een VvE belangrijk, misschiennog wel meer dan bij een professionele ver-huurder, om eerst de technische klachten wegte nemen. Is het dak lek waardoor een bewo-ner grote gele kringen in zijn plafond heeft?Grote kans dat even de urgentie voor het aan-brengen van dubbelglas niet gevoeld wordten deze maatregel geen kans van slagen heeftop de vergadering.CommunicatieSommige verduurzamingsmaatregelen zijnmakkelijk te adviseren vanwege de korteterugverdientijd. Probeer klinische termen alsterugverdientijd wel te vermijden want ditspreekt vaak niet aan en kan zelfs wantrou-wen wekken bij de eigenaren. Het is beter omte spreken van een investering in de woning Adie zorgt voor jaarlijkse besparing B. Houdwel altijd in gedachten dat een eigenaar vaneen woning zich identificeert als een individu-ele eigenaar en niet als onderdeel van de VvE.Het is dan ook verstandig om de eigenaar-bewoners als individuele eigenaren aan tespreken. Voor maatregelen is het verstandigom de juiste positieve bewoording te gebrui-ken. Vloerisolatie kan bijvoorbeeld goed aan-geduid worden als maatregel om van eenkoude vloer naar warme voeten te gaan.Een combinatie met andere aspecten van eenfijne leefomgeving kan ervoor zorgen dateigenaren positiever reageren op voorge-stelde maatregelen. Een voorbeeld hierbij ishet vervangen van de bestaande verlichtingvoor led-verlichting met sensoren. De lampenstaan niet de hele dag meer aan en tevens iser aandacht voor het veiligheidsgevoel van debewoners.Om de aandacht van eigenaren vast te hou-den, loont het om creatief te denken. Voorveel eigenaren binnen een VvE is verduurza-ming niet de eerste prioriteit. Het enthousi-asme kan dan ook ver te zoeken zijn. Zorgervoor dat de individuele eigenaren zichbetrokken voelen bij het probleem. Een moge-lijkheid hiervoor is een agendapunt op de ver-communicatie22 Energie+ nr 4 december 2016gadering waarbij kort de motivatie wordtgeschetst om te verduurzamen gevolgd dooreen luistersessie. De eigenaren kunnen hunindividuele klachten kwijt en kunnen helpende focus scherp te krijgen. Als een bewonerbijvoorbeeld aangeeft heel erg veel last tehebben van tocht door de kieren in de kopge-vel, terwijl de gevels niet in het maatregelen-pakket van het VvE-bestuur zitten, kan hetslim zijn het oplossen van deze problemenonderdeel te maken van de verduurzaming.Dat kan een positieve invloed hebben op dehouding van de bewoner tegenover de andereverduurzamingsmaatregelen. Deze wissel-werking tussen bestuur en eigenaren zorgtvoor een grotere betrokkenheid bij de ver-duurzaming van het complex.DoorzettenWanneer de eigenaren zich gehoord voelen naeen eerste sessie, is er direct een kans ditdoor te zetten in het verdere traject. Advi-seurs richten zich vaak alleen op de opdracht-gever en juist dit werkt niet bij VvE's. Door delage vergaderfrequentie met alle eigenaren,??n tot twee keer per jaar, kan het positievegevoel van gehoord worden, snel wegebben.Het is dan ook zaak intensief te informerendoor bijvoorbeeld een nieuwsbrief voor allebewoners over het onderzoek met daarin ookleuke tips en tricks om zelf eenvoudig energiete besparen. Ook het geven van een tussen-tijdse borrel met een soort tussenverslag kanerg goed werken. Deze meer informeleremomenten worden door veel eigenaren zeergewaardeerd.Ten opzichte van een verhuurder is een eige-naar binnen een VvE gevoeliger voor risico's."Kan het dak niet gaan lekken?", is een vaakgehoorde vraag bij het plaatsen van zonnepa-nelen. Probeer bij de communicatie over ener-giebesparende maatregelen dus ook vanuit debewoner te denken en deze risico's op voor-hand te benoemen en angst weg te nemen.Andere maatregelen?Voor een VvE geldt dat er precies dezelfdemaatregelen uitgevoerd kunnen worden als bijeen particulier of een verhuurder. Omdat heteen collectief besluit is, is het van belang deprioriteiten van de VvE in beschouwing tenemen. VvE's hebben vaak een meerjarenon-derhoudsplanning (MJOP). Bij het nemen vanenergiebesparende maatregelen is het ver-standig deze MJOP als leidraad te houden.Staat er over vijf jaar een overlaging van debestaande dakbedekking op de planning? Danis het niet verstandig om nu zonnepanelen ophet dak te plaatsen, zonder al iets aan het dakte doen. Tegelijkertijd biedt het herstellen vanhet voegwerk in de planning, een mooie kansom gelijk gevelisolatie aan te laten brengen.Gemengde VvE'sBijna de helft van de VvE's in Nederland (48%)is gemengd en bestaat uit een combinatie vankoop- en huurwoningen. Het is belangrijk terealiseren dat een grooteigenaar, zoals eenwoningcorporatie of een particuliere verhuur-der, andere afwegingen heeft voor investerendan een particulier. In gesprek blijven met degrooteigenaar, zeker bij een meerderheids-aandeel, is dan ook een sleutel in de weg naarverduurzaming. De adviseur of VvE kan degrooteigenaar laten zien waarom bepaaldeinvesteringen nuttig zijn voor huurders enwaarom zij als eigenaren hiervoor kiezen.Andersom kan de grooteigenaar haar beslis-singsgronden verduidelijken naar de VvE. Nade eerste onderzoeken in het gebouw is hetaan te bevelen met beide partijen om tafel tegaan. Zo is het mogelijk om maatregelen in deMJOP te implementeren waar de grooteige-naar mee in kan stemmen. Dit geeft al eenpositieve boost aan de vergadering.SubsidieDe overheid stimuleert energiebesparing bijVvE's sinds kort sterk. Vanaf 15 september2016 is er een subsidie verkrijgbaar voor hetnemen van energiemaatregelen in de eigenwoning. Deze subsidieregeling van RVO.nl isopengesteld voor VvE's. Er is een subsidiebud-get van 2.000.000 beschikbaar voor hetnemen van energiebesparende maatregelenbinnen een VvE, waarbij circa 20% van de kos-ten van de maatregelen uit de maatregellijstwordt gesubsidieerd. Tevens is er een subsi-diebudget van 3.500.000 voor energiead-vies, procesbegeleiding en het opstellen vaneen MJOP. Hierbij wordt tot 75% van de kostengesubsidieerd. Een subsidie is erg fijn wan-neer een VvE iets wil doen, maar is zelf echtervaak geen motivatie. De VvE of een van haarleden moet al een motivatie hebben om derge-lijke maatregelen op de agenda te krijgen.nr 4 december 2016 Energie+ 23