nr X month 2011 Energie+ 5De lichtengaan niet uitDe urgentie voor netaanpassin-gen door de groei van decen-trale opwekking is nog nietgroot, vertelt Rob Maathuis,directeur Asset-managementbij Alliander. Volgens hem moetdecentrale opwekking nog flinkgroeien voor de lichten uitgaan."Maar dat betekent niet dat erniets moet gebeuren, andersontstaan er op lange termijn welproblemen", nuanceert hij.Investeringen in slimme nettenen meters kunnen volgens hemveel potenti?le problemen voor-komen. Daarnaast blijven denetbeheerders gewoon doenwat ze altijd hebben gedaan."Van onze investeringen gaatnog steeds 95 procent naaruitbreiding, vervanging enonderhoud van kwaliteit,capaciteit en veiligheid van denetinfrastructuur en de energie-voorziening in z'n geheel."Tekst Joop van Vlerkeninterviewnr 4 december 2013 Energie+ 5interview6 Energie+ nr 4 december 2013Interview"Als gemiddeld de ene helft van de straatzonnepanelen op het dak heeft, maar de anderehelft niet, komt het net niet in problemen. Deproblemen door de toevoeging van decentraleopwekking aan het net zullen dus niet op dekorte termijn optreden." Aan het woord is RobMaathuis, directeur Asset-management bijnetwerkbedrijf Alliander. "Het licht gaat dusniet vandaag of morgen uit, maar de kansdaarop neemt wel langzaam toe. Dat betekentdus dat er wel iets moet gebeuren. In nieuw-bouw is dat relatief eenvoudig op te lossen doorrekening te houden met decentrale opwek bij deaanleg van het net. Voor de bestaande bouwbetekent het dat we steeds meer slimmetoepassingen moeten bedenken." Daarmeedoelt Maathuis op smart grids. "Dat is eenelektriciteits- of gasnet dat middels sensorenen ICT voortdurend energiestromen meet opbasis waarvan maatregelen op korte termijn oflange termijn genomen kunnen worden. Wat ervooral handig aan is, is dat de netbeheerders opafstand kunnen meten en sturen. Zo kunnen wein de toekomst mogelijk stroomstoringenvoorkomen." De toename van decentraalopgewekte energie op het net kan volgens dedirecteur Asset-management van Alliander in detoekomst voor problemen zorgen als netbe-heerders er niet op tijd op inspelen. "Daar ligtvoor ons een uitdaging en daarom bereiden weons daar nu al op voor door zwaardere nettenaan te leggen op hoog- en middenspanningsni-veau. Daarnaast plaatsen we sensoren en ICTop allerlei plekken in de infrastructuur. Dit steltons in staat om eerder uit te vinden waar hetverbruik en de belasting toeneemt en waar eenstoring is. Nu moeten we daar nog een monteurin een busje op afsturen, maar in de toekomstkunnen we dat gewoon aflezen. Momenteelworden deze slimmigheden ook geplaatst in destroomhuisjes in de wijken, maar daar zijn erveel meer van, dus dat zal nog wel even durenvoordat ze allemaal aangepast zijn." Hoewelsmart grids erg belangrijk zijn volgens Maathuismoet de rol ervan voor netbeheerders nietoverdreven worden. "95 procent van onsportfolio gaat nog steeds op aan langetermijn-investeringen. Veel van die investeringen gaanover uitbreiding, vervanging en onderhoud tenbate van de veiligheid, kwaliteit en capaciteitvan onze netten. Want dat blijft toch onzebelangrijkste taak, zorgen dat er nergensproblemen ontstaan in de energievoorziening.Dat betekent wel dat onze investeringshorizonlang is, zo'n veertig jaar. Die wordt overigenswel steeds wat korter. De overige 5 procentwordt namelijk ge?nvesteerd in telecom,sensoren en ICT. Dat gaat veel minder lang meedan kabels onder de grond."Slimme meterNaast alle toevoegingen van intelligentie aanhet net, is volgens Maathuis de uitrol van deslimme meter essentieel. "Het is de bedoelingom voor 2020 zes miljoen slimme meters inNederland te plaatsen." Maathuis vertelt dat deconsument veel voordelen heeft van de slimmemeter. "Hij kan veel makkelijker energiebesparen, doordat hij een beter inzicht krijgt inzijn verbruik met behulp van verzamelde dataen speciale software. We zijn nu al bezig met hetplaatsen van slimme meters. We hebben weinigte maken met mensen die dat niet willen. Endaar waar de slimme meter al hangt, ervaren wijnoch de klanten veel problemen. Natuurlijkhoor ik er ook wel eens negatieve geluiden over,maar je moet de klant ook goed voorlichten ende voordelen duidelijk maken. Daarbij moet jeook goed uitleggen wat de slimme meter nietdoet, want er zijn ook allerlei spookverhalenover, vooral als het om privacy gaat." Dat denieuwe meters nog niet overal hangen, heeftverschillende oorzaken, vertelt Maathuis. "Hetzijn complexe apparaten door de combinatievan meet- en telecomapparatuur. Die moesteneerst goed ontwikkeld worden, voordat we zebij de mensen thuis zouden gaan hangen." Hijbestrijdt dat de uitrol van de slimme meter inandere landen veel sneller gaat. "In de onsomringende landen hangen minder slimmemeters dan in Nederland. In Itali? gaat het welsneller, maar daar zijn de omstandighedenanders. De meters hangen daar vaak aan debuitenkant van de huizen en kunnen dus makke-lijker ge?nstalleerd en vervangen worden. Hetkost in Nederland veel tijd, juist omdat weinterviewVoor 2020 moeten er nog zes miljoen slimme meters geplaatst worden."Ik geloof niet in mensen verplichtiets opleggen."nr 4 december 2013 Energie+ 7afspraken moeten maken met de mensen,omdat de meter in huis vervangen moet worden.Daarbij komen we vaak nog veel problementegen, zoals meters die niet bereikbaar zijn ofonder een hoop rommel verborgen zitten." Dedirecteur Asset-management van Alliandersnapt niet dat sommige mensen moeilijk doenover de slimme meter, maar hij is blij dat deverplichting tot het plaatsen van een slimmemeter is afgeschaft. "Mensen verplicht ietsopleggen, daar geloof ik niet in. Maar ik snapniet zo goed waarom sommige mensen deslimme meter niet willen. Het is gewoon eendigitale meter. Bovendien levert hij eenenergiebesparing op voor klanten van tussen de3 en 5 procent."VerantwoordelijkheidMaathuis vindt het mooi om te zien dat ersteeds meer initiatieven ontstaan die zichbezighouden met energiebesparing en hetlokaal opwekken van duurzame energie. "Diebeweging ondersteunen wij van harte. Dat doenwe bijvoorbeeld door informatieverstrekking enhet geven van advies. Daarnaast participerenwe in verschillende pilots en maken we hetmogelijk voor lokale partijen om energie terugte leveren en passen we onze netten daarvooraan. Ik vind het goed dat burgers wat meerverantwoordelijkheid nemen in de energievoor-ziening. Energiebesparing kan alleen maarwerken als mensen echt betrokken zijn." Hijvertelt dat het beter is om decentraal opge-wekte stroom ook lokaal te gebruiken en vraagtzich af of het daarom legitiem is om lokaleopslag voor kleine producenten van duurzameenergie te verplichten. "Ik vraag me weleens afhoe ver we daar in moeten gaan. Maar ik denkdat het zeker de moeite is om het scenario vanlokale opslag samen met consumenten enandere belanghebbenden te onderzoeken." Hijlegt uit dat het voor hem ook een optie is om eentoeslag te hanteren voor teruggeleverdeelektriciteit. "Ik weet niet of zo'n toeslag hetjuiste instrument is, maar ik denk dat je het welmoet meenemen in de opties. De kosten voornetverzwaring komen uiteindelijk namelijk ookbij de klant terug. De verantwoordelijkheid voorhet mogelijk maken van teruglevering ligt bijons. Maar misschien moeten we er klanten welvoor laten betalen." De theorie dat door lokaleopwekking en gebruik juist minder gebruikgemaakt gaat worden van het net, wijstMaathuis van de hand. "Als in een idealesituatie opwekking en gebruik gelijktijdigplaatsvinden, gaat dat misschien op. Maar in dewerkelijkheid gebeurt dat natuurlijk niet. Hetgaat niet alleen om een evenwicht tussenproductie en verbruik, het moet ook noggelijktijdig plaatsvinden. Anders heb je toch alsnel een net of lokale opslag nodig." Een anderereden voor de verzwaring van de netten zietMaathuis in het toenemende energieverbruik."Wij moeten netten bouwen op basis vanpiekmomenten. Het net moet juist die pieken inverbruik en belasting aankunnen, ook al durenze maar even. En helaas neemt het energiever-bruik nog steeds ieder jaar met 2 tot 3 procenttoe, niet alleen in de industrie, maar ook bijconsumenten. We krijgen wel steeds energie-zuinigere apparatuur, maar we krijgen er ooksteeds meer van. In huishoudens wordt hetstijgende energieverbruik vooral veroorzaaktdoor een toename van het aantal schermen,airco's en zwembaden." De directeur Asset-management legt uit dat door een toename vanhet verbruik ook de pieken toenemen. Diekunnen volgens hem beter opgevangen wordenals energiestromen lokaal gemonitord worden."Als we de energievraag beter kunnen voorspel-len, is het makkelijker om piekvraag op tevangen en is een verzwaring van het netmisschien niet altijd nodig." Een andere manierom de energievraag beter af te stemmen op hetaanbod, is het hanteren van variabele energie-prijzen, vertelt Maathuis. "In Californi? werktmen al volgens dit model. Daar was het ookhard nodig, omdat het daar in het verledenvaker is fout gegaan door netinstabiliteit. InNederland wordt momenteel nog geen gebruikgemaakt van variabele energieprijzen. Er wordtwel gebruik gemaakt van het dag- en nachtta-rief, maar dat geeft te weinig flexibiliteit." Het isvolgens de directeur Asset-managementbelangrijk dat er variabele energieprijzenkomen. "In de toekomst wordt een steeds groterpercentage van de energie decentraal enduurzaam opgewekt. Dan is het ook mogelijkom energie aan te bieden op gunstige momen-ten. Dat kan voor consumenten heel goeduitpakken. Ook voor netbeheerders is het beterals vraag en aanbod door variabele energieprij-zen beter op elkaar worden afgestemd, omdatde kans op overbelasting van de netten wordtverkleind en er minder investeringen nodigzullen zijn voor steeds verdere netuitbreidingenen verzwaringen."CV Rob Maathuisjuli 2010- nu Directeur Asset-managementbij Allianderjuli 2010-nu Bestuurder Alliander Telecommaart 2009 - juni 2010 Directeur infostroom bij Allianderjanuari 2008 - maart 2009 Directeur SAP/IT Transitionbij Allianderjanuari 2006 - december 2007 Manager bij NUON1996 - 2006 Senior manager bij AccentureCV Rob Maathuis"Energiebesparing werkt alleenals mensen echt betrokken zijn."Voor de inpassing van decentraalopgewekte duurzame energiezijn slimmere netten nodig.