We spraken over allerlei kansen die we zien in de markt en veel mooie, goede en maatschappelijk verantwoorde ideeën kwamen voorbij. Dit alles terwijl op onze voorgrond Ireen Wüst de 3.000 meter voor dames won en later Jan Blokhuijsen de 5.000 meter voor heren won. Het was een geanimeerd gesprek waarin onder meer ijs(baan)energie (of ice energy, we moeten met de tijd meegaan) voor­bij­kwam. We kwamen ook te spreken over CoopDeZon, ons eigen concept dat geënt is op de uitwerking van het Energieakkoord, waarmee leden van een coöperatie die investeert in duurzame elektriciteitsproductie korting kunnen krijgen op de energiebelasting. De grote uitdaging bij dit concept zit in het feit dat mensen meestal van energieleverancier moeten veranderen om dit voordeel te krijgen. Dit was natuurlijk niet de bedoeling van het Energieakkoord; mensen moesten gewoon bij hun eigen energiebedrijf kunnen blijven zitten. Het Energieakkoord is echter simpelweg de uitkomst van een fossiele lobby en helemaal niet bedoeld om daadwerkelijk duurzaam resultaat te boeken. Maar dat is mijn eigen conclusie, niet die van de twee nieuwe energiebedrijven…

Ik raakte echter wel een gevoelige snaar, namelijk het overstappen van energieleverancier. In Nederland gebeurt dit nog nauwelijks. In 2012 ‘switchte’ (dat is het energiewoord voor overstappen) slechts 11,7% van de aansluitingen en in 2013 was dit slechts 12,1%. De stijging in 2013 is vooral te danken, of te wijten, aan het faillissement van Trianel net voor Kerst 2012, waardoor ex-Trianel-klanten binnen een maand een nieuwe leverancier moesten vinden.

De vraag rees vooral wat we er nu eens aan kunnen doen om meer mensen over te laten stappen van energieleverancier. Niet per se naar de twee nieuwe duurzame-energiebedrijven, maar in het algemeen. Het gros van de mensen is namelijk nog nooit geswitcht en betaalt al jaren te veel voor zijn of haar energie. Deze mensen weten ook niet hoe energie wordt opgewekt (in Nederland nu vooral via kolen) en als ze al denken dat ze het weten (‘ik koop groene energie’) dan blijkt dit in de praktijk vaak anders te zijn (waterkrachtcertficaatjes uit Scandinavië).

Mijn collega Martin riep vervolgens: ”We moeten een Nationale Switchdag organiseren!”

En daar zit best wat in. Maar hoe ziet zo’n dag er dan uit? Nu hebben we recent de gemeen­te­raads­ver­kie­zin­gen gehad, waarbij in veel gemeenten een ware aardverschuiving heeft plaatsgevonden. Dat is waar ik ook aan zit te denken: een soort gemeenteraadsverkiezingen, maar in dit geval zelfs landelijke verkiezingen, voor je nieuw te kiezen energieleverancier. En waarom zou je op een bepaald energiebedrijf stemmen? Bijvoorbeeld omdat ze juist wel of niet hun gas bij Gazprom inkopen of omdat ze juist voorstander zijn van groen gas of van schaliegas. Of omdat ze investeren in wind op zee of, wanneer je lid bent van de ANWB en in Egmond aan Zee woont, juist niet wilt dat jouw energiebedrijf investeert in wind op zee. Of omdat je zonnepanelen hebt en een goede terugleververgoeding wilt. Of omdat je energiebesparingsadvies wilt hebben. Of omdat je juist wel of geen kernenergie wilt.

De energiebedrijven die mee willen doen, waarbij ik me nu al afvraag of de gevestigde orde überhaupt mee wil doen, zou dan een soort ‘verkiezingsprogramma’ moeten schrijven. Hierin moeten ze dan aangeven wat ze nu precies doen: hoe wekken ze hun energie nu op, waar gaan ze de komende jaren in investeren, waar staan ze voor? Hoe gaan ze om met CO₂? Wat is hun personeelsbeleid? Hoe zit hun MVO-beleid in elkaar? Wat verdienen de topmensen?

Het zijn allemaal zaken die je, wanneer je echt goed gaat zoeken, grotendeels kunt vinden op internet. Maar de energiebedrijven lopen hier niet mee te koop. Waarom zouden ze je wijzer maken dan je al bent? Waarom moeten ze het makkelijk voor je maken om hun aanbod echt goed te kunnen vergelijken met dat van een ander energiebedrijf? Welke stroom is groener en bestaat er wel groenere stroom?

Alle grote energiebedrijven hebben allerlei marketingacties. Voor energiebesparing, voor echt groene stroom, voor de goedkoopste stroom, voor iPads en ga zo maar door. Maar er is er niet één die adverteert met het feit dat ze bloedkolen uit Colombia importeren en verbranden in hun kolencentrales. Er is er ook niet één die nu even adverteert met het feit dat zij hun gas bij Gazprom inkopen. Zeker nu niet… Maar het gebeurt wel.

Ik vind het idee van Martin om een Nationale Switchdag te organiseren een briljant idee. Al is het maar om meer transparantie te krijgen in de markt te krijgen of, wanneer de grote fossiele energiebedrijven (waar 80% van de Nederlanders nog steeds klant is) niet mee willen werken, deze transparantie in de markt te bréngen. Want wij kunnen de consument best een handje helpen door de jaarverslagen en publicaties te analyseren en even naast elkaar te zetten. We stellen wat Google Alerts in en reken maar dat al het vuil boven komt. Maar dat is niet de bedoeling. Het is de bedoeling dat de markt zichzelf corrigeert. Net als met de gemeen­te­raads­ver­kie­zin­gen. Belofte maakt schuld en wanneer je beloftes niet nakomt, word je net als de PvdA en de VVD keihard afgeserveerd.