Ik zeg het nog maar een keer, ik ben een coöperant. Ik ben bestuurslid bij de Windvogel en doe namens ODE onderzoek naar energiecoöperaties in Europa voor het project REScoop 20-20-20. Samen met vele anderen streef ik naar een verbeterde maatschappij met de bijhorende coöperatieve economie. Een maatschappij waar coöperatie, wederkerigheid en zelfredzaamheid leidend zijn. De coöperatieve rechtsvorm is een uitstekend middel om dit te organiseren en te waarborgen.

Tijdens mijn studies American studies en sociale en politieke filosofie bestudeerde ik zeven jaar lang revoluties en maatschappijveranderingen. Ik droomde ervan om op de barricades te staan temidden van zo’n revolutie. Ik ging American studies studeren, omdat ik elf jaar geleden verwachte dat daar, in Amerika, door de alsmaar grotere staatschuld, de politieke corruptie en de steeds grotere scheiding tussen arm en rijk, de revolutie zou uitbarsten.

Aan het eind van mijn studietijd zag ik door de Tegenlicht-documentaire Here comes the sun dat de revolutie al gestart was. Hij zag er alleen anders uit dan de geweldadige conflicten die ik voorheen bestudeerd had. Hier schreef ik mijn scriptie over, ik studeerde af en rolde een jaar later in het project Wij krijgen Kippen. Daar ontdekte ik de wereld van de lokale energiecoöperaties door onderzoek voor het P-Nuts-boek Lokale Duurzame Energie in Nederland: Wij maken het nog mee!

De meeste toekomstige blogs zal ik schrijven vanuit dit perspectief. Want zo voelt het: Wij als energiecoöperanten zijn bezig met een revolutie. Daarom vind ik het gepast om deze eerste blog te beginnen met de basis van de revolutie, de zeven coöperatieve principes:

1.            Vrijwillig en open lidmaatschap2.            Democratische controle door de leden3.            Economische participatie door de leden4.            Autonomie en onafhankelijkheid5.            Onderwijs, vorming en informatieverstrekking6.            Coöperatie tussen coöperaties7.            Aandacht voor de gemeenschap

Elke revolutie heeft zijn founding documents. In Amerika waren dit Common Sense van Thomas Paine en de Declaration of Independence. Documenten die in het kort het sentiment van de tijd weten te vatten. Ze bevatten ideeën die gevoeld worden door meerdere mensen, maar die vaak onafhankelijk van elkaar ontwikkeld zijn. Deze revolutie heeft ook zo’n document: de zeven coöperatieve principes.

Deze principes zijn opgesteld in 1885 in het begin van de coöperatieve beweging. Het was de tijd van Dickens, waarin kinderen uit weeshuizen werden gehaald om als goedkope arbeiders te werken in fabrieken. Het was de tijd van honger, armoede en verschrikkelijke leefomstandigheden voor de onderklasse. De coöperatieve beweging ontstond van onderop om de economie eerlijker en democratischer te maken, om de onderklasse zeggenschap te geven over zijn eigen leef- en werkomgeving.

We leven niet meer in een tijd van kinderarbeid en troosteloze leefomstandigheden, eigenlijk gaat het ons hier in Nederland materieel gezien voor de wind. Maar toch knaagt er iets, er is een gevoel van onbehagen. We zijn de controle kwijt. We zien het om ons heen, we willen graag duurzame energie en doen ons best, maar hebben geen controle over de knoppen. We zien moedeloos toe hoe Nederland het vieste jongetje van de klas is, we zien provincies die burgerinitiatieven de kop indrukken en we zien dat grote partijen waar we geen grip op hebben onnodige kolencentrales bouwen. We willen die controle weer terug, zeggenschap over onze eigen leefomgeving.

Wij als energiecoöperanten beginnen de zeggenschap terug te eisen over onze energievoorziening. De zorgcoöperanten doen dat op gebied van zorg, de voedselcoöperanten voor eten en ga zo maar door. Door een coöperatie op te zetten krijgt de eindgebruiker beetje bij beetje weer wat te zeggen. Zo zie je dat de principes die 150 jaar geleden golden in een andere tijd, nu nog steeds gelden.

Niet alleen in Nederland, maar door heel Europa, zie ik dat de nieuwe energiecoöperaties handelen volgens deze zeven coöperatieve principes, soms zonder ze te kennen. Vaak na lang discussiëren komen deze groepen, onafhankelijk van elkaar, erachter dat dit de juiste vorm is om hun energiebedrijf te organiseren. Ze schrijven deze principes vervolgens in hun eigen woorden op in de statuten. Het blijken natuurwaarden te zijn waarop we onze nieuwe maatschappij en economie kunnen bouwen. Het is fijn om te zien dat steeds meer coöperanten met mij op de barricades staan, de wereld zien veranderen en daar samen aan bijdragen. Soms zonder dat ze er zelf erg in hebben. Ondanks het onbehagen, leven we in een geweldige tijd en mijn droom is werkelijkheid.