Waar ik in mijn vorige blog beschreef dat ik gematigd positief uit een meedenkavond van de gemeente kwam, was een buurtgenoot juist woest. Hij voelde zich gepiepeld; ruimte voor inhoudelijke kritiek was er nauwelijks, het ging vooral om de presentatie. Op een gegeven moment werd ons gevraagd hoe wij hun plannen aan de Amsterdammers zouden communiceren. Belachelijk vond mijn buurtgenoot. Moesten we echt hun werk voor ze doen?
Inderdaad voelde het als toen ik als student meedeed aan een smaakpanel voor instant-cappuccino. We moesten cijfers geven aan de verschillende schuimkragen en vragen beantwoorden over een paar verpakkingen. Wat zou u eerder kopen en zou u dit aanprijzen bij uw buren? Let wel, daar werd ik voor betaald. Soortgelijke vragen verwacht je niet bij een meedenkavond waar burgers belangeloos komen opdraven omdat ze graag daadwerkelijk willen meedenken.
De buurman uitte zijn onvrede na wéér een vergadering over onze wijk. Als particuliere huizenbezitters kan de gemeente ons niet dwingen, zegt de regisseur aardgasvrij van de gemeente ook nu weer. In de toekomst waarschijnlijk wel, zegt ze er steevast achteraan, dus proberen we ook hier invloed uit te oefenen op de besluitvorming. In ons achterhoofd knaagt de vraag: hebben we echt wat in te brengen of zet de gemeente straks gewoon een vinkje bij het vakje “meenemen van de burger” of hoe ze dat in hun keurige ambtelijke processen ook noemen?

Ondertussen ziet mijn buurtgenoot de onrust bij zijn directe buren toenemen. Hij maakt zich zorgen over de ouderen. Een van hen spendeert haar spaargeld nu in paniek aan verduurzaamheidsmaatregelen. Haar dak ligt zowel aan de noord- als de zuidkant vol zonnepanelen en ze heeft haar kruipruimte met twee verschillende methoden laten isoleren. Nog steeds is ze zenuwachtig. De onzekerheid blijkt voor veel bewoners moordend: moet het hele huis op de schop, is het straks wel warm te krijgen? Wat gaat het kosten? Enkelen kiezen eieren voor hun geld en verhuizen. Vreselijk vindt mijn buurtgenoot het dat alleen hierom zijn geliefde buurtje verandert. Omdat hij in de buurtcommissie aardgasvrij zit, krijgt hij vaak vragen over wat er nou gaat gebeuren. Steeds weer staat hij met lege handen: er zijn nog geen duidelijke antwoorden. 
Frustrerend zijn ook zijn ervaringen met aardgasvrijsubsidies. Al jaren besteedt hij ieder uurtje dat hij naast werk en aardgasvrijvergaderingen kan vrijmaken aan het bouwen van een duurzame, aardgasvrije woonboot. Subsidie aanvragen bleek zo ingewikkeld dat de medewerkers van de gemeente er ook niet uit kwamen. Uiteindelijk kwam na drie maanden en hulp van een aardige ambtenaar zijn aanvraag rond. Inmiddels was de subsidie verlaagd van vijfduizend naar drieduizend euro. En de subsidies voor HR++-glas en isolatie gingen niet door, want de pot was leeg. Omdat minister Wiebes per 1 januari 2020 de ISDN-subsidieregeling (voor warmtepompen, zonnecollectoren et cetera), die liep tot 2021, onverwacht heeft aangepast, is er een run op gekomen. Of mijn buurtgenoot daar alsnog geld uitkrijgt, is even afwachten.

Beleidsmakers en verantwoordelijke politici zeggen steeds dat aardgasvrij niet duurder mag worden voor burgers. Maar de praktijk is weerbarstiger en dat ondervinden burgers aan den lijve. Luister dus naar ze. Maar dan echt. Na de meedenkavond bezocht ik ook nog een meeleesavond. Het concept voor de Transitievisie Warmte bestond uit 75 pagina's en ik had ze allemaal gelezen. Ook daar zaten wij burgers eigenlijk meer als communicatieadviseur en proefpanel dan als degenen over wie het gaat. Dit zou de plek moeten zijn waar onze stem wordt gehoord. Maar nee, we mochten advies geven over welke hoofdstukken onduidelijk zijn en wat er mogelijk naar de bijlagen zou kunnen worden verplaatst.
Deze week moest deze participerende burger ook reageren op het rapport dat de gemeente had laten opstellen over de Banne. Na lezen, herlezen en avonden heen en weer mailen met buurtgenoten ben ik eerlijk gezegd uitgeteld.
Toevallig begreep ik van twee mensen die in de Van der Pek-buurt in een soortgelijk proces zitten dat ze precies hetzelfde voelen: ernstig overvraagd. Dat participeren doen we niet voor onze lol, maar uit overtuiging. Omdat we er geen blind vertrouwen in hebben dat de juiste keuzes worden gemaakt. En dan te bedenken dat het aardgasvrij zelf, met alle rompslomp rond de aanleg en vooral de financiering ervan, nog moet beginnen.