36 Energie+ nr6 dec 2006Bijschrift witIn Amsterdam-West vindt een grootscheepse vernieuwingplaats van vier stadsdelen: Osdorp, Bos en Lommer, Slotervaart enGeuzenveld. Als onderdeel van het plan worden 15.000 woningengesloopt, waarvoor er 24.000 nieuw in de plaats komen. `De ge-meente heeft dit vernieuwingsplan gekoppeld aan een milieudoel-stelling. Die houdt onder meer in dat de uitstoot van CO2 met 50procent omlaag moet. Onderzoek heeft uitgewezen dat dit goed mo-gelijk is, als je gebruik maakt van de warmte die in Amsterdam be-schikbaar is,' zegt Martin Buijck, projectdirecteur van stadswarmte-leverancier Westpoort Warmte. Westpoort Warmte is een joint ven-ture van Nuon en het Afval Energie Bedrijf, dat onderdeel is van degemeente Amsterdam.STADSWARMTE VOOR 24.000 WONINGENAmsterdam warmtzich aan deafvalbakNederland is hard op weg om zoge-heten warmtesteden te cre?ren: ste-den die gebruik maken van milieu-vriendelijke stadswarmte. Met dewarmte die vrijkomt bij energiecen-trales en industrie?n worden wonin-gen en kantoren voorzien van ver-warming en warmkraanwater. InAmsterdam gaan ze nog een stapjeverder. Daar wordt straks ook huis-houdelijk afval gebruikt voor deproductie van stadswarmte. Wat alsafval de deur uitgaat, komt alswarmte je huis weer binnen.Tekst Anne de Jong Foto's Jan SchartmanVerspillen of recyclen?Stadswarmte is niet nieuw in Nederland. In de vorige eeuw kwammen tot het besef dat er te veel kostbare energie verloren ging.Buijck: `Nederland heeft een behoorlijk aantal energiecentrales. Diehebben allemaal een gemiddeld rendement van 45 procent. Van deprimaire energie die erin gaat, kolen of gas, gaat dus 55 procentverloren. Die wordt de lucht ingeblazen via de schoorsteen of komtterecht in het oppervlaktewater. Ook bij andere industrie?n wordtop deze manier veel energie ongebruikt weggegooid. Van alle ener-gie die op deze manier verloren gaat, zou je alle zeven miljoen huis-houdens in Nederland van warmte kunnen voorzien.' De vier grotesteden in Nederland zijn daarom hard aan het sturen om zogehetenwarmtesteden te worden. De warmte wordt via een levensgroot ge-sloten cv-systeem met dikke buizen door de stad geleid. Via het sy-steem wordt de warmte gedistribueerd naar woningen en kantoren.`Diverse steden hebben al langer een warmte-infrastructuur. Utrechtbijvoorbeeld al sinds de jaren 30 van de vorige eeuw. Amsterdam iser vrij laat mee gestart. In de jaren 90, toen het milieudenken vastegrond onder de voeten kreeg, is men hier begonnen met de aanlegvan warmtenetten.'Elektrisch kokenStadswarmte is comfortabele warmte. Je hebt geen cv-ketel of boilernodig die het water eerst op temperatuur moet brengen. In het helehuis is de warmte te regelen met een centrale thermostaat. Er kanook gekozen worden voor een energiebewuste tweezone verwar-ming. In een deel van de woning wordt de temperatuur geregeldmet een centrale thermostaat, in andere ruimtes met afzonderlijkethermostaatkranen. Stadswarmte is ook veilige warmte. Bij gasver-warming is er kans op explosiegevaar of koolmonoxidevergiftiging.Bij stadswarmte is zoiets uitgesloten. `Bij stadswarmte hoort ookelektrisch koken, omdat er geen gasleidingen in huis zijn. Dit soortveranderingen is voor veel mensen moeilijk, zoals elke veranderingdat is. Daarom verdient elke verandering een stukje begeleiding.Voor mensen in de sociale huurwoningen stellen we gratis kookpla-ten en pannensets beschikbaar. Daarnaast organiseren we een aan-tal kookdemonstraties om de mensen te begeleiden. Na een van die`Afval is warmte' is het motto van hetAfval Energie Bedrijf (AEB).nr 6 dec 2006 Energie+ 37demonstraties kwam een Turkse vrouw naar me toe. Ze zegt: `Watgeweldig dat jullie dit doen en dat jullie ook denken aan de toekom-stige generaties, aan onze kinderen.' Dat is toch een fantastischeopmerking?'Huisvuil als bronHet enthousiasme waarmee Buijck dat laatste vertelt is begrijpelijk.Westpoort Warmte doet er alles aan om stadswarmte letterlijk enfiguurlijk dichtbij de mensen te brengen. `Het moet iets zijn datAmsterdam eigen is, iets dat van de Amsterdammer is. Dat is hierwel heel sterk het geval omdat we ook warmte aftappen uit de ver-branding van huisvuil. Stadswarmte is een multibronnensysteem,een flexibel systeem waarmee je ook goed kunt inspelen op toekom-stige behoeften. Zo is het bijvoorbeeld ook geschikt voor zonne-energie, voor energie uit biomassa en, zoals in dit project, voor ener-gie uit huisvuil. De afgetapte warmte van de vuilverbrandingsinstal-latie komt weer terug bij de mensen in de woningen. Dat maakt dekring mooi rond. Warmte uit het huisvuil van Amsterdam voor deAmsterdammers.'Open samenwerkingSinds 2000 levert Westpoort Warmte stadswarmte aan het bedrij-venterrein ten noorden van de Haarlemmerweg. Vanaf 2007 wordtwarmte ook gedistribueerd naar het stedelijke vernieuwingprojectdat de naam Parkstad kreeg. Waarom neemt Nuon Parkstad nietvolledig voor haar rekening? `Er is een contract afgesloten tussendrie partijen: de gemeente Amsterdam, alle woningcorporaties enWestpoort Warme. Er zit wel een aantal risico's aan het project, denkbijvoorbeeld aan het bouwvolume en de bouwplanning. De gekozensamenwerking zorgt ervoor dat deze risico's goed zijn afgedekt.Daarnaast is de transparantie naar de stad ook een voordeel. Doorde gezamenlijke joint venture heeft de gemeente goed inzicht inonze activiteiten en in de financi?le stromen.'Miljoen zonnepanelenDat laatste wil Buijck nader verklaren. `Er zijn mensen die denkendat energiebedrijven woekerwinsten maken met stadwarmte. Inprincipe geldt voor stadswarmte in heel Nederland de niet-meer-dan-anders prijs: gebruikers betalen niet meer dan ze anders voorhun gasprijs zouden betalen. In Amsterdam Nieuw-West is het ta-rief bovendien gekoppeld aan de laagste gasprijs in Nederland. Delaatste jaren zijn de gasprijzen in ons land fors gestegen. Er wordtdan gezegd: de prijzen blijven maar stijgen, terwijl jullie inkoop-prijs nauwelijks toeneemt. Dat levert veel te hoge winsten op. Dewerkelijkheid is anders. In de jaren '90 zijn onderzoeken gedaanwaaruit bleek dat dit soort projecten eigenlijk helemaal niet renda-bel waren. Met de huidige gastarieven zijn projecten rendabel ge-worden die dat 5 jaar geleden niet waren. Bij de woningen die weaansluiten in Parkstad Amsterdam gaat het om een investering van100 miljoen euro. Dat bedrag moeten we over een periode van 30 tot35 jaar terugverdienen.'In dat tijdsbestek wordt er volgens Buijck w?l een enorme milieu-winst geboekt: `Dit hele project zorgt voor een CO2-reductie die jekunt vergelijken met het plaatsen van 1 miljoen zonnepanelen. Diezou je niet eens kwijt kunnen op de daken van die 24.000 wonin-gen. Om het over de investeringen maar niet te hebben.' ?Martin Buijck bij de AEB-installaties: `Warmte moet iets zijn dat van de Amsterdammer zelf is.'