20 Energie+ nr2 mrt 2007interviewDoor Koen Mortelmans foto Vlaams ministerie van Openbare Werken, Leefmilieu en EnergieNa de Belgische federale parlementsverkiezingen van 10 juni zal er wellichtweer een rondje `staatshervorming' volgen. Vooral Vlaanderen vraagt meerbevoegdheden voor de deelregeringen. Nu liggen heel wat bevoegdhedenversnipperd over verschillende regeringen en, binnen die regeringen, tussenverschillende ministers. De Vlaamse minister voor energie, Kris Peeters, vindtdat de energieaspecten veel meer onder ??n minister gebundeld kunnenworden, liefst op gewestelijk niveau.Vlaams energieminister Kris Peeters`Biomassa heeftgrootste potentieel'nr2 mrt 2007 Energie+ 21Momenteel is er een federale minister voor energie (Marc Verwilg-hen), ??n voor leefmilieu (Bruno Tobback, profileert zich sterk rond Kyoto) eneen staatssecretaris voor duurzame ontwikkeling (Els Van Weert), elk van eenandere politieke strekking. Peeters behoort tot nog een andere politieke partij,maar combineert op Vlaams niveau wel energie, leefmilieu en openbare wer-ken. Toch is hij bijvoorbeeld niet bevoegd voor de Noordzee (offshore windtur-bines). Hoewel van de drie gewesten alleen Vlaanderen langs de Noordzee ligt,valt het beheer van de Belgische economische zone in die zee onder de federaleregering.Kris Peeters: `De bevoegdheidsverdeling over energie is soms onbestaande,soms ongelukkig of onwerkbaar en soms onduidelijk. Onduidelijkheid bestaater bijvoorbeeld over het gebruik van de bodem voor de opslag van CO2. On-werkbaar is de toestand dat de tarifering en de fiscaliteit van elektriciteit enaardgas federaal beslist wordt, maar de distributie en de openbaredienstver-plichtingen van de netbeheerders regionaal. Dergelijke situaties leiden, vooralin combinatie met politiek asymmetrische coalities, tot een onsamenhangendbeleid, tijdverlies en ergernis. Een bevoegdheidsherverdeling, al dan niet in hetkader van een volgende staatshervorming, is dan ook onontbeerlijk om een sa-menhangende en consistente energiepolitiek te voeren. Ik zeg dit vanuit dezorg voor een behoorlijk bestuur, niet vanuit een Vlaamse invalshoek. Zo achtik het niet onbespreekbaar dat bepaalde zaken, zoals de elektriciteitsdistributietussen 30kV en 70kV, teruggegeven worden aan het federale niveau.'Hernieuwbare bronnen`Vlaanderen is een dichtbevolkt gebied, met bovendien veel energieverbruiken-de bedrijven. Behalve afvalstoffen hebben we nauwelijks grond- of delfstoffendie als brandstof bruibaar zijn. We hebben ook geen grote hoogteverschillenom stuwmeren aan te leggen. Onze korte kuststrook wordt intensief bevaren,ons klimaat beperkt de opbrengst van zonnecellen. Bovendien hebben we teCV Kris Peeters (44)Huidige functie: Vlaams mi-nister van Openbare Werken,Energie, Leefmilieu en Na-tuurFuncties tot nog toe:? 1986-1988: Advocaat Advo-catenass. Storme, Leroy,Van Parys, Doolaege? 1988-1991: Fiscaal adviseurUNIZO-Studiedienst? 1989-1991: Docent Postuni-versitair Centrum Limburg(LUC)? 1991-1994: Directeur UNI-ZO-Studiedienst? 1994-1999: Secretaris-ge-neraal Unie van Zelfstan-dige Ondernemers (UNI-ZO)? 1999-2004: Gedelegeerdbestuurder UNIZO, Secre-taris-generaal Federatievoor Vrije en IntellectueleBeroepen (FVIB), Onder-voorzitter UEAPME (deEuropese KMO-organisa-tie), Voorzitter BelgischNationaal Comit? voor deKMO, Voorzitter FlandersBusiness School (FBS).Eretitels: Ererechter in han-delszaken, Eregedelegeerdbestuurder UNIZO, Eresecre-taris-generaal FVIB, Erevoor-zitter FBS.'De verdeling van bevoegdheden is somsongelukkig of onwerkbaar'22 Energie+ nr2 mrt 2007weinig ruimte om op grote schaal biomassa-installaties aan te leg-gen, windturbines te plaatsen of zelfs op voldoende grote schaalgeschikte gewassen voor biobrandstoffen te telen. Hernieuwbareenergie is momenteel in Vlaanderen goed voor 3 procent van deelektriciteitsconsumptie. Toch heb ik me ge?ngageerd om tegen2010 6 procent van ons stroomverbruik uit hernieuwbare bronnente puren en tegen 2015 12 procent. Binnen die bronnen heeft bio-massa het grootste potentieel. Het is de Europese bedoeling ? mitshoge brandstofprijzen, lage technologiekosten en een geringe toe-name van het verbruik ? in 2020 zelfs tot 20 procent te komen.Maar vergeet niet dat we voor de andere 80 procent van de elektri-citeitsbehoefte dan nog altijd klassieke fossiele brandstoffen of nu-cleaire splijtstoffen nodig zullen hebben.'`De inplanting van windturbines, ook in de Noordzee, stootte opveel bezwaren en de procedures zorgden al voor een enorme vertra-ging. De voorbije jaren lieten wel een forse groei zien inzake ge?n-stalleerde zonnecellen. Misschien liggen er ooit op elk Vlaams dakzonnepanelen. Toch verwacht ik vooral resultaten van biomassa,omdat dit de ??n van de weinige alternatieve energiebronnen is metgelijkmatige, continue productie.'Uitbouwen`Indien we de Europese 20 procent doelstelling toepassen op hetuitbouwen van hernieuwbare energiebronnen in het Vlaamsegewest komen we uit op een kostprijs van een miljard euro perjaar, zonder rekening te houden met warmtekrachtkoppeling enzonder windturbines in de Noordzee. Om te voorkomen dat onzeecologische engagementen de situatie van onze gezinnen te ergzouden belasten, moeten we niet alleen op de energie zelf bespa-ren, maar ook op de kosten ervan. De Vlaamse overheid stimu-leert de productie van `groene' energie door de kosten ervan tecompenseren. Tevens heb ik de netbeheerders verplicht meer ofhogere premies toe te kennen aan particulieren en bedrijven dieinvesteren in energiebesparende ingrepen. Vlaanderen zelf steltook subsidies ter beschikking, in de vorm van onder meer pre-mies, groenestroomcertificaten en ecologiesteun. Dit noem ikhoningmaatregelen. Maar bepaalde zaken moeten gewoonwegverplicht of verboden worden. Dat zijn azijnmaatregelen. Ikdenk aan de energieprestaties van toestellen en de isolatiever-plichtingen voor gebouwen. De energieprestatieregelgeving voorgebouwen werd vorig jaar ingevoerd en wordt de komende jarenin fasen uitgebreid.'Vlaanderen staat hiermee ver vooruit op Walloni? en Brussel, diehun wetgeving terzake nog volop op punt aan het stellen zijn. Mi-lieu is een bevoegdheid van de gewesten. De plaatselijke wetgevingkan sterk vari?ren, maar vermoedelijk zullen beide andere gewes-ten zich baseren op de bestaande Vlaamse wetgeving. Dat is nietalleen minder werk, er wordt ook sterk op aangedrongen door defabrikanten van bouwmaterialen. Verschillende normen op een zoklein grondgebied zou hun distributiesystemen aanzienlijk com-plexer maken.BeleidsmaatregelenDe al genomen Vlaamse beleidsmaatregelen omvatten naast sti-muli en verplichtingen tevens benchmarking- en auditconve-nants, op basis van overleg met de bedrijfswereld. Een van Pee-ters' voornemens is een energierenovatieprogramma, in de be-ginfase reeds goed voor 10 miljoen euro. Daarmee moet eensubstantieel deel van de Vlaamse woningen tegen 2020 uitge-rust zijn met dak- of zoldervloerisolatie, met superisolerendebeglazing en met hoogrendements- of condensatieketels. Hijstreeft eveneens naar een verlaagde vastgoedbelasting voor lage-energiewoningen, al begeeft hij zich hiermee op federaal ter-rein. De energieminister heeft ook regels vastgelegd voor deaansprakelijkheid en schadeloosstelling bij stroomonderbrekin-gen. En in zones met sterk gespreide bebouwing zijn er nietoveral aardgasaansluitingen. `Ik wil komen tot een verdere uit-breiding van het aardgasnet, zonder dat de kosten voor een nieu-we aansluiting de pan uit rijzen.'WKK`Wat betreft warmtekrachtkoppeling (wkk) bleek midden vorigjaar dat we ver beneden het vooropgestelde aantal nieuwe instal-laties bleven. Een van de belangrijkste oorzaken was dat de juridi-sche omkadering hiervoor nog niet op punt stond. Daaraan is in-tussen al hard gewerkt. We willen de investeerders in wkk nietalleen steun maar ook rechtszekerheid geven.' Op juridisch vlakligt er nog meer werk voor de boeg. `We willen de regelgevingaanpassen om het gebruik van hout als brandstof aan banden teleggen en dat van biomassa te vereenvoudigen. De regels voor hetgebruik van afval om stroom op te wekken moeten verduidelijktworden. Onze juristen krijgen ook de handen vol met het omzet-ten van de aangekondigde Europese richtlijnen in Vlaamse wet-teksten.'Bewuste bedrijven`Het beheren van het energieverbruik en het beheersen van deenergieverliezen zullen de komende jaren veel meer aandachtkrijgen. Een enqu?te van de ondernemersorganisatie Unizoheeft overtuigend aangetoond dat onze kleine en middelgroteinterview'Misschien liggen er ooit op elk Vlaams dak zonnepanelen'nr2 mrt 2007 Energie+ 23bedrijven al aardig wat werk maken van energiebesparende in-vesteringen en rationeel energiegebruik. Veel dergelijke investe-ringen verdienen zichzelf terug. De initi?le kost ervan vertaaltzich op termijn in een gevoelige besparing. Een bespaarde ofniet-geconsumeerde kWh is te verkiezen boven een `geprodu-ceerde' kWh. Maar vraagbeheersing moet wel gevolgd wordendoor `groene' aanbodsturing. Er is al een uitgebreid kader ge-schapen om investeringen in elektriciteitsproductie met her-nieuwbare bronnen aantrekkelijk te maken. Ik wijs onder meerop de gewaarborgde opkoopbedragen voor groenestroomcertifi-caten en de aangepaste referentierendementen voor biowarmte-krachtkoppeling.'Geliberaliseerde markt?In Vlaanderen is de energiemarkt al sinds 1 juli 2003 volledig vrij.Op het niveau van de klanten. En op papier althans. In de realiteitblijft de liberalisering beperkt. `Wie niet uitdrukkelijk voor een be-paalde leverancier kiest, wordt automatisch verder bediend door deplaatselijke standaardleverancier. Intussen heeft 78 procent van deconsumenten gekozen, 12 procent stapte over naar een nieuwe leve-rancier. Er speelt echter weinig mededinging, want de federale re-gering heeft de toegang tot de markten nog niet opengesteld vooralle leveranciers. Zo behoudt ??n dominante speler, Electrabel, 75procent van de markt.'Volgens Kris Peeters is concurrentie niet alleen op het vlak van delevering, maar ook op het gebied van productie en import een nood-zakelijke voorwaarde om de prijzen te laten aansluiten bij de kostenen ze verhoudingsgewijze ook te doen dalen. `De vrije leverancier-keuze door de klanten, de concurrentie tussen de leveranciers en deregulering van de distributie hebben gezorgd voor een bescheidenprijsdaling van elektriciteit en aardgas. Dat voordeel is helaas te-nietgedaan door de stijging van de brandstofkosten. Een anderehinderpaal voor de echte vrijmaking van de markt was de compen-serende federale bijdrage. Die is in het leven geroepen om voor degemeentebesturen de verliezen te compenseren, die ze leden doorde vrijmaking van de markt. Vroeger puurden de gemeenten eenaanzienlijk deel van hun inkomsten uit de dividenden, die uitge-keerd werden door de distributie-intercommunales. Het afschaffenvan die compenserende bijdrage is eveneens een manier om deprijzen te verlagen. Vlaanderen realiseert dit door vanaf 1 januari2008 een volledige vrijstelling te verlenen.' ?KerncentralesKris Peeters blijft vraagte-kens plaatsen bij de ? doorde vorige federale regering ?voorgenomen sluiting van deBelgische kerncentrales. `Hetsamenstellen van onze ener-giemix is een uitdaging opzich. De volgende federaleregering zal duidelijkheidmoeten brengen over de toe-komst van de kerncentrales.Indien we uit de kernenergiezouden stappen is het hele-maal niet zeker dat onzeenergievoorziening gewaar-borgd blijft. De afhankelijk-heid van ??n buitenlandsebron, zoals het Russischeaardgas, brengt onzekerheidmet zich mee. Wat als groteleveranciers of producentende olie- of gaskraan dicht-draaien? De sociaal-econo-mische kosten van eenstroomonderbreking wordenop 50 tot 130 miljoen euro peruur geraamd.'