Innovatie in de energievoorziening in de woningbouw is afhankelijkvan een positieve beeldvorming. Innovatieve projecten blijken ech-ter kwetsbaar op dit punt. De beeldvorming is sterk gebaat bij kwa-liteitsborging in de gebruiksfase. Kun je tegenvallende prestatiesvan innovatieve energieconcepten voorkomen? Hoe geef je bewonersgaranties over betaalbare energielasten, beperking van CO2-uit-stoot, comfort en gemak nu en in de toekomst? WoningcorporatieVestia bekeek de mogelijkheden van een prestatiecontract.Innovatie in de energievoorziening in dewoningbouw heeft een meervoudig doel:verbetering van kwaliteit en comfort en be-perking van de milieubelasting. De innove-rende partijen zijn zich bewust van techni-sche en financi?le risico's in vernieuwendeprojecten. Minder bewustzijn is er over debeeldvormingrisico's van innovatieve pro-jecten: ??n project met knelpunten tast hetdraagvlak aan voor alle innovaties. De risi-co's worden kleiner als de initiatiefnemersmeer grip hebben op de uiteindelijke pres-taties van de toegepaste systemen.VerantwoordelijkhedenDe meeste projecten verlopen succesvol.Maar niet altijd leidt de fase van opleveringen gebruik tot enthousiaste reacties. GeurtDonze (W/E adviseurs): `Vernieuwende pro-jecten kennen vanzelfsprekend technischeproblemen. Oplossingen worden altijd ge-vonden, soms kost dat tijd, soms geld. Maarde verantwoordelijkheden zijn duidelijk.Lastiger wordt het als de energielasten hooguitvallen. Bewoners worden gedupeerd ende doelen van de initiatiefnemers (energie-besparing, CO2-reductie, woonlastenverla-ging) worden niet gerealiseerd. Oorzakenzijn divers, partijen zijn moeilijk aanspreek-DE-prestatiecontract in dewoningbouwbaar op verantwoordelijkheid hiervoor.'Vestia ondervindt dit aan den lijve, weet Pe-ter Barendse van Ceres-projecten, de ontwik-kelaar van de Vestia Groep voor de regioHaaglanden. De afgelopen jaren realiseerdeCeres met en voor Vestia veel projecten meteen niet-geijkte energievoorziening. Uiteen-lopend van redelijk eenvoudige toepassingenmet zonneboilers en pv-cellen tot geavan-ceerde warmtepompsystemen. `Hoewel wehiermee succesvol zijn worden we ook ge-confronteerd met tegenvallers,' vertelt Ba-rendse. `Tegenvallers zijn lastig voor de di-rect betrokkenen en tasten het draagvlakvoor dit soort projecten aan. Bewoners staanniet te trappelen, managers en beleidsver-antwoordelijken worden direct terughou-dend. De tegenvallers hebben vaak te makenmet onvoldoende voorlichting en communi-catie en met systemen die vreemd reageren,waardoor ze in storing gaan en soms auto-matisch op elektra gaan verwarmen.'BreukvlakVanuit evaluaties en besprekingen met be-trokken installatiebedrijven ontstond hetidee van het werken met een prestatiecon-tract. Donze: `In de fase van ontwerp en uit-voering is iedereen gefixeerd op de tech-niek. Het essenti?le inzicht in de prestatiesblijft daarbij onderbelicht. Het moment vanoplevering wordt dan vaak een breukvlak:de installatie moet werken, over de uitein-delijke prestaties in het gebruik heeft nie-mand de verantwoordelijkheid.'Met ondersteuning van SenterNovem gafTEKST kees bakker, w/e adviseurs FOTO PETER DE KONINGPrestatiegericht werken in de bouw- en installatiesectorDe voordelen:? Minder specialistische kennis nodig.? Financi?le zekerheid op termijn.? Minder administratie.? Geen toezicht op uitvoering nodig.? Mogelijkheid sturen op hoofdlijnen.? Verbetering kwaliteit.? Kostenbesparingen.De nadelen:? Verlies kennis in eigen organisatie.? Hogere prijs door minder marktwerking(gunning, verrekening risico's, extra werk).? Langere termijnovereenkomsten (aan-dacht voor dynamisch bijstellen).Prestatiecontracten bieden moge-lijkheden bij innovatieve energie-concepten in de woningbouw.28 Energie+ nr4 augustus 2006nr4 augustus 2006 Energie+ 29actie reactiePot verwijt deketelDe heer Wouters (Provincie Gelderland) doet de scherpe analyse van de heer Wou-terlood (voorzitter ZPV) over de slimme meter af als `paranoia' die niet serieus ge-nomen behoeft te worden. Volstrekt onterecht omdat de laatste jaren hebben laten zienhoe verschrikkelijk scheef de verhoudingen in Nederland energieland zijn komen te lig-gen (ondanks de aanwezigheid van marktwaakhonden als NMa en DTe), welk een diepeminachting sommige energiebedrijven, netbeheerders en/of meetbedrijven voor de totaalmachteloze consument blijken te hebben, en welke ongelofelijke machinaties er in gangzijn gebracht om bijvoorbeeld de decentrale opwekking van duurzame stroom en, vooral,de teruglevering van die stroom aan het net tot een `maatschappelijk ongewenste activi-teit' te maken, hetgeen onverteerbaar is.Verder heeft de heer Wouterlood niet alleen als ZPV-voorzitter, maar vooral ook middelszijn particuliere zonnestroom-website vrijwillig en onbetaald sinds medio 2001 meer ge-daan voor duurzame energie dan menig goed betaald ambtenaar of bedrijf in Nederland.Zijn website www.zonnepanelen.wouterlood.com staat al jaren in de bovenste regionenvan de TopSolar50, ver boven die van belangen- en/of brancheorganisaties. Een prestatievan formaat. Ik kan de heer Wouters en de lezers van Energie+ deze briljante en zeerinformatieve, door talloze mede- en buitenlanders bezochte duurzame website van harteaanbevelen. Het zal talloze misverstanden en vooroordelen over zonnestroom wegnemen.Alleen daarvoor al verdient Wouterlood de Duurzaamheidstrofee 2006 en ik hoop dat VanGeel dat in zijn oren knoopt.De heer Wouters overspeelt aan het begin van zijn brief sowieso zijn hand met het argu-ment `geiteharenwollensokken-imago', waarmee hij aangeeft dat hij ook niet van subjec-tiviteit gespeend is (wie is dat wel?). Dit slaat elke discussie dood en draagt niets bij aande blijkbaar door Wouters (en ons) zo gewenste inhoudelijke vooruitgang op het vlak vanduurzame energie in Nederland. En die is, zoals de heer Wouters donders goed weet, hardnodig, want het gaat helemaal verkeerd in dit energie-intensieve land.Tenslotte: zonder die `geiteharenwollensokken-types' zaten we nu zonder superlekkere enduurzaam gekweekte EKO-sla, hadden we geen dik rendement op donkergroene beleg-gingen bij Triodos of ASN, hadden we geen geurige biologische fair-trade koffie, zatenwe niet met een gerust geweten op FSC-tuinbanken en konden we onze nazaten niet dieprachtige windturbines op Goeree laten zien.Met vriendelijke groet, we hebben bij tijd en wijlen allemaal wel een stukske boter op hethoofd.Peter Segaarwww.polderpv.nlinfo@polderpv.nl ?Hieronder de reactie van lezer Peter Segaar op de ingezonden brief vanHans Wouters in de vorige editie van Energie+ (pagina 34).Vestia opdracht aan W/E om de mogelijk-heden te onderzoeken voor prestatiecon-tracten bij duurzame energiesystemen.W/E beschreef projecten waarbij presta-tiecontracten zijn ge?ntroduceerd. Tevensimplementeerden Ceres en W/E dezewerkwijze in het project Pisuissestraat inDen Haag-Loosduinen. Dat resulteerdein een prestatiecontract voor warmteleve-ring met ingebouwde zekerheden overkosten, energielasten en CO2-reductie.Een belangrijke conclusie is dat prestatie-contracten gunstig en aantrekkelijk kun-nen zijn voor alle betrokkenen: corpora-tie/ontwikkelaar, consument ?n installa-teur. Voor deze laatste geldt: tegenoverhet aangaan van aansprakelijkheid voorde prestatie staat de eigen vrijheid in keu-zen voor technische uitwerking ?n eenlanglopend onderhoudscontract.Black boxDonze over het onderzoek: `De installatiemoet je zien als een black box. Wat er inzit moet werken, maar van belang is deoutput in relatie tot de input. Bij een sy-steem met warmtepomp en bodemop-slag: hoeveel fossiele energie gaat er in enhoeveel bruikbare warmte levert dat op?Dat is de essentie, meetbaar en herken-baar voor bewoners. Daarover maak jevooraf afspraken en leg je garanties vast.'Om grip te houden op het presteren vancollectieve installaties exploiteert Vestiasinds kort zelf een aantal warmtepompsy-stemen. De corporatie als energieleveran-cier. Vestia is zich bewust van haar voortrek-kersrol op dit gebied en deelt haar ervarin-gen ondermeer in het kennisnetwerkwww.co2de.nl. `Vestia laat zien dat duurza-me energie vooral moet worden ingezet omeen structurele stap naar echt lage EPC-waarden te realiseren, 0,6 en lager. Bij voor-keur met garanties voor blijvend lage ener-gielasten', aldus Barendse. ?