40 joule nr1 okt 2005Het gebruik van paraffine als opslagme-dium voor warmte, daarop draait deuitvinding van de in het Friese Buitenpostwoonachtige uitvinder Pieter de Bruin. Wiemet behulp van zon warmte opwekt, staatvoor het probleem om die energie te kun-nen vasthouden tot het moment dat dewarmte nodig is. Meestal gebeurt dit metgrote opslagvaten, zoals bij zonnecollecto-ren gebruikelijk is. Maar hierbij gaat onver-mijdelijk warmte verloren door transmissiemet de directe omgeving, terwijl vaak eenwarmtepomp nodig is om de temperatuurwat op te vijzelen. De Bruin vertelt in zijnoctrooiaanvraag, die op 19 januari 2005 on-der nummer 1023954 bij het Bureau voorde Industrie?le Eigendom Nederland is ge-deponeerd, dat het volgens hem beter is omin een goed ge?soleerde warmwaterketeleen kleiner vat te plaatsen gevuld met pa-raffine. Het niet giftige paraffine heefthierbij als groot voordeel dat het een ex-treem grote soortelijke warmte heeft. Bin-nen het paraffinevat is tevens een verwar-mingselement aangebracht. `Dit elementwordt gevoed met zonne- of windenergie,eventueel in combinatie met zonnecollecto-ren, waarbij de laatste kunnen dienen alsvoorverwarming van het water in de boiler,'DuurzamewarmteopslagDe databanken van de octrooi-bureaus lopen over van degrensverleggende plannen omde natuurlijke energiebronnen tebenutten. In dit deel van eenserie over patenten over duur-zame energie een inrichting voorwarmteopslag van de Neder-landse uitvinder Pieter de Bruin.tekst Rijkert Knoppersaldus de samenvatting. Zowel het verwar-mingselement in het paraffinevat als hetparaffinevat zelf zijn excentrisch geplaatst,wat de goede warmteoverdracht zou bevor-deren. Waarom dit het geval zou kunnenzijn blijkt niet uit de beschrijving.Niet doorgerekendZoals bij zoveel octrooiaanvragen is ook bijdit ontwerp niet doorgerekend wat nu deenergetische winst is die met deze aanpakvalt te behalen, laat staan dat er een econo-mische analyse op losgelaten is. De Bruinis kennelijk heel optimistisch over de (tech-nische) mogelijkheden, want hij voorzietdat een grotere uitvoering van de installatiezelfs stoom zou kunnen produceren. In datgeval vindt de warmteopslag plaats in eengroot bassin, waarop de paraffine of eenvergelijkbare accumulerende stof op hetwater drijft. Een drijvend eiland dekt de pa-raffinelaag af om de uitstraling van warmtenaar de omgeving te voorkomen. De stoomzou turbines kunnen laten draaien die ver-volgens generatoren aandrijven die elektri-sche stroom opwekken. Het is de vraag ofdeze omweg ? eerst met zonnecellen elek-triciteit maken om stoom te producerenvoor de opwekking van elektriciteit ? uitoogpunt van efficiency wel interessant is.Meer perspectief lijkt het concept te hebbenvoor grootschalige warmte-installaties, bij-voorbeeld stadsverwarming. Ook dan komter geen boiler aan te pas, maar vindt warm-teopslag in een bassin plaats. Een dergelijkeinstallatie zou ook nog eens goed te combi-neren zijn met het onttrekken van warmteuit asfalt, aldus De Bruin. ?eureka!nr1 okt 2005 joule 41Aeolus krijgtWindwokkelsBij speel- en doepark voor de jeugdAeolus in het Friese Sexbierum zijnafgelopen zomer twee WS-4 Windsidewindturbines geplaatst. Elke verticaleturbine (??n meter breed en vier meterhoog) levert bij gemiddelde weersom-standigheden jaarlijks ongeveer 3.100kWh elektriciteit, voldoende voor eengemiddeld gezin. Eerder plaatste leve-rancier Stevenhagen Energie & Tractieeen kleiner model van zo'n Windwokkelop het binnenterrein van Aeolus.De geluidsstille Windside windturbinewon onlangs de Nederlandse EEP-Award, een prijs van de European Envi-ronmental Press (EEP), die op initiatiefvan het blad MilieuMagazine is uitge-reikt voor innovaties op het gebied vanmilieutechnologie. Door het winnenvan deze voorronde kan de Windsidemeedoen met de Europese EEP-Award.Informatie: www.set.nlFoto:StevenhagenEnergie&TractieGrootste EuropesezonthermischeinstallatieEind dit jaar is de grootste Europese zon-thermische installatie van tien megawattin het Spaanse Sanlucar, bij Sevilla, gereed.Dan gaan de 624 met de zon meebewe-gende spiegels van elk 121 vierkante meterzonlicht geconcentreerd weerkaatsen naareen centrale ontvanger op een honderdmeter hoge toren. In de centrale zet dewarmte water om tot stoom van 250 gra-den Celsius en een druk van veertig bar.De stoom drijft vervolgens een turbine aan.De verwachte elektriciteitsproductie vande PS10 ligt jaarlijks op 23 miljoen kWh,voldoende voor tienduizend mensen. Debouw van de centrale begon in juni 2004,nadat een drie jaar lang monitoringpro-gramma had aangetoond dat de gemid-delde zonnestraling meer dan tweeduizendkWh per vierkante meter is. Het betrokkenbedrijf Solucar gaat in hetzelfde gebied nogdrie andere thermische zoncentrales bou-wen. (Refocus, 31 aug. 2005)Vorkheftrucksmet brandstofcellenHet Amerikaanse grootwinkelbedrijfWal-Mart heeft voor haar magazijnen inMissouri met succes vier vorkheftrucksin bedrijf genomen die zijn uitgerust metbrandstofcellen. De vorkheftrucks zijnontwikkeld door Cellex Power Productsuit Vancouver. De brandstofcellen zet-ten brandstof waterstof, dat onder drukin tanks zit, om in elektriciteit.Informatie: www.hyweb.deNieuwe zonne-celfabriekvan startOp het industrieterrein Avantis tussenAken en Heerlen begint dit najaar hetbedrijf Solland met de productie in eengeautomatiseerd proces van zowelstandaard zonnecellen als zogehetenBackside Contact Solarcells (BCS). Detechnologie van de zonnecellen is ont-wikkeld door ECN, Solland gaat in li-centie deze cellen produceren. Dooreen unieke verdeling van de cellen inkleinere deeltjes stroomt de opgewekteelektriciteit naar de achterzijde van decel. Mede door een minder verlies ligtde opbrengst van de cel zes tot achtprocent hoger dan bij standaard cellen.De verwachte jaarlijkse productiecapa-citeit van de fabriek ligt op vijf miljoenBCS-cellen, goed voor een totaal ver-mogen van twintig MWp. Vierduizendgezinnen zouden daarmee in hun elek-triciteitsbehoefte kunnen voorzien.Informatie: www.solland.comDraagbarebrandstofcelHet Amerikaanse bedrijf UltraCellCorporation heeft een lichtgewichtbrandstofcel voor draagbare toepas-singen ontwikkeld. Bijzonderheid isdat de energetische dichtheid tweekeer hoger is dan die van gebruikelijkelithiumbatterijen. De brandstofcellevert 25 Watt.De Windwokkels zijn afgelopenzomer geplaatst.