36 Energie+ nr4 juli 2007Internationalegasmarktgroeiprognoseste optimistischDoor Booz Allen Hamilton strategisch management consultancy foto jayesh nairAl langere tijd worden voor de Europese energiemarktgunstige voorspellingen gedaan over de groeiendevraag naar gas. Zo verwacht de World Energy Outlook(WEO) dat de vraag naar gas in OECD Europe tot 2030als enige brandstof zal groeien en wel met 36 procent.Dat lijkt goed nieuws voor leveranciers. Zij beschikkenover grote gasreserves en door een groeienderentabiliteit van vloeibaar gas (Liquefied Natural Gas- LNG) worden deze reserves voor de internationalemarkten ontsloten. Uit de analyse Security of demandand supply: different sides of the same coin? vanstrategisch adviesbureau Booz Allen Hamilton, blijkendeze prognoses echter te optimistisch.nr4 juli 2007 Energie+ 37vanuit milieuoogpunt is dit jammer want gas is de schoonstebeschikbare fossiele brandstof. Voor de internationale gasindustriedie gezamenlijk 150 miljard euro aan investeringen in infrastruc-tuur voorbereidt, levert dat bovendien grote onzekerheden op. OokNederlandse bedrijven merken dat. Nederland wil zich ontwikkelentot de `gasrotonde' van Europa en diverse projecten staan op stapelvoor de import van gas in Nederland, inclusief LNG-terminals.Concurrentie steenkoolDe grootste groei voor gas wordt verwacht bij de opwekking vanstroom. De WEO verwacht voor stroomopwekking in Europa alleenal een groei van 40 procent (60 miljard kubieke meter) tot 2015. Eenhoeveelheid die bijna overeenkomt met de totale Nederlandse gas-productie in 2006. Maar het is steeds minder zeker of die voorspel-ling wordt waargemaakt. `De belangrijkste reden voor de tegenval-lende vraag is het feit dat in Europa de gasprijs is gekoppeld aan deolieprijs. Het huidige hoge prijsniveau maakt zowel het bouwen alshet exploiteren van gascentrales minder rendabel,' vertelt Otto Wa-terlander, partner en energie-expert bij Booz Allen Hamilton en ??nvan de auteurs van de analyse. `Zolang de olieprijzen hoog blijven,zal gas bij de opwekking van stroom minder rendabel zijn dan steen-kool en andere brandstoffen. Gas kan pas economisch aantrekkelijkworden als milieukosten belangrijker worden. Bij CO2-prijzen bovende 45 euro per ton neemt het voordeel van gas ten opzichte van kolenbij stroomopwekking snel toe, omdat bij het verbranden van gas bijna50 procent minder CO2 vrijkomt dan bij het verbranden van kolen.'Gezien de sterk uiteenlopende prognoses voor gasafzet plaatst Wa-terlander vraagtekens bij de 400 miljard euro aan langetermijnin-vesteringen in de Europese gasinfrastructuur in de komende 25jaar: `Dat heeft niet alleen betrekking op nieuwe projecten zoals deOostzeepijpleiding of de Nabucco-aardgasleiding. Ook de rentabili-teit van talrijke LNG-terminals, die Nederland en Europa in staatstellen toegang te krijgen tot nieuwe gasbronnen, zoals in Qatar ofNigeria, is twijfelachtig.'Minder verbruikGrootverbruikers in met name de zware industrie (metaal, papier,chemie etc.) zoeken steeds naar goedkopere oplossingen voor hunenergieverbruik. Ook hier verwacht Booz Allen Hamilton een afnamevan de gasconsumptie. Otto Waterlander: `De hogere prijzen zullengrootverbruikers stimuleren om energiebesparende productiemetho-den en technieken versneld door te voeren. Hierdoor kan tot circa 25procent van de nu verwachte vraag in 2030 ongerealiseerd blijven. InNederland kan een vergelijkbare trend bij huishoudelijke klanten ookleiden tot een lagere vraag, vooral als dit kabinet er in slaagt om ener-giebesparende maatregelen werkelijk te stimuleren. Op Europees ni-veau zal een dergelijke afname echter worden gecompenseerd dooreen toename van het aantal huishoudelijke verbruikers.'Nauwer samenwerkenAfnemers en landen zoeken naar leveringszekerheid (`security ofsupply') door hun aanvoer te spreiden over meerdere leveranciers.Vooral sinds het conflict over gasprijzen tussen Rusland en de Oe-kra?ne in 2006 is in Europa de roep toegenomen om minder af-hankelijk te worden van een enkele gasleverancier. Op hun beurtechter zoeken leveranciers naar afnamezekerheid (`security of de-mand') om hun omvangrijke investeringen in de ontwikkeling,productie en transport van gas veilig te stellen. Bij de huidige prij-zen is de verlangde afnamezekerheid echter moeilijk te vinden ofuiterst risicovol. Gasproducenten en afnemers hebben echter eengemeenschappelijk belang en kunnen nauwer samenwerken omtot een andere risicoverdeling te komen. Dit zou allereerst kunnendoor de koppeling van gasprijzen aan olieprijzen los te laten. Ookzouden gasleveranciers nauwer kunnen worden betrokken in deelektriciteitsmarkt, bijvoorbeeld door joint ventures in de bouw vangascentrales. Gazprom heeft recent een dergelijke intentie aange-kondigd met het Luxemburgse energiedistributiebedrijf Soteg.`Gasleveranciers profiteren zo van de kennis en ervaring van geves-tigde energiebedrijven, die op hun beurt het risico kunnen delenvoor het bouwen van eventuele onrendabele centrales,' aldus Water-lander.SamenvattendSamenvattend stelt Booz Allen Hamilton in de analyse twee rand-voorwaarden voor toekomstige groei van de gasmarkt in Europa.De CO2-regelgeving is een essenti?le factor die de uiteindelijkeconcurrentiepositie van gas in stroomopwekking bepaalt. Tevensmoeten gasleveranciers en -importeurs zoeken naar nieuwe vor-men van samenwerking en risicodeling. `Anders is de kans grootdat de vraag de komende 25 jaar op het huidige niveau blijft of zelfsafneemt ten gunste van steenkool en dit zou vanuit milieuoogpuntjammer zijn,' concludeert Waterlander. ?advertentie