20 Energie+ nr4 juli 2007interviewnr4 juli 2007 Energie+ 21Met de ambitieuze doelstelling om de uitstoot van CO2 tegen het jaar 2025 met de helft teverminderen ten opzichte van 1990 beoogt de havenstad wereldwijd voorop te lopen in het terugdrin-gen van de emissie van het broeikasgas. Het streefgetal gaat hiermee aanzienlijk verder dan de onlangsgeformuleerde Europese doelstellingen om de uitstoot van CO2 in 2020 met 20 procent terug te drin-gen. Hoe gaat Rotterdam dat realiseren? `Door bij te dragen aan de productie van schone energie en devraag naar energie te beperken,' verduidelijkt mr. Ivo Opstelten, burgemeester van Rotterdam. `Con-creet gaan we in het kader van het Rotterdam Climate Initiative diverse acties ondernemen, waarondergrootschalige opslag van CO2, stimulering van productie en toepassing van biobrandstoffen en hetgebruik van energiezuinige bedrijfs- en personenauto's.' Andere speerpunten uit het programma zijnhet bevorderen van energiebesparing door burgers en bedrijven, bijvoorbeeld door gebruik van rest-warmte, het geven van het goede voorbeeld door onder meer het invoeren van energiebesparende straat-verlichting en het toepassen van nieuwe energiezuinige technologie?n, waaronder hybride stadsbus-sen. `Om al deze acties te realiseren gaan de initiatiefnemers van het RCI bedrijven en burgers mobili-seren,' voegt Opstelten toe. `Het zijn immers de bedrijven en burgers die het energiegebruik kunnenverminderen en vernieuwen.'RestwarmteDe plannen lijken op papier eenvoudiger dan dat ze in de praktijk te realiseren zullen zijn. Neem bij-voorbeeld het gebruik van restwarmte, een onderdeel van het speerpunt `Rotterdam Sustainable City'.In 2020 moeten 50.000 `woonequivalenten' (huishoudens, maar ook ziekenhuizen en bedrijven) inRotterdam industri?le restwarmte gebruiken. Eveneens wordt in breed verband gestudeerd op de mo-gelijkheid voor industri?le restwarmtelevering in de zuidvleugel van de Randstad.Voor de logistieke organisatie werd het Warmtebedrijf in het leven geroepen, met als aandeelhoudersde gemeente Rotterdam, de provincie Zuid-Holland, Havenbedrijf Rotterdam en woningbouwcorpora-tie Woonbron. Het Warmtebedrijf organiseert het transport van warmte van Afval Verbranding Rijn-mond (AVR) en Shell Pernis naar de aansluitpunten in de stad. Daar nemen energiebedrijven de distri-butie over. Ten noorden van de Maas is dat Eneco, ten zuiden Nuon. `Het project bevindt zich nu in hetDoor Rijkert Knoppers foto gemeente rotterdam`STAD EN HAVEN INAANPAK VERBINDEN'Rotterdam wil in het jaar 2025 een reductie van 50 procent CO2 hebben tenopzichte van het niveau in 1990. Dit is het doel van het Rotterdam ClimateInitiative (RCI), dat op 10 mei 2007 is gepresenteerd. De initiatiefnemers vanhet RCI zijn de gemeente Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam NV, DCMRMilieudienst Rijnmond en Deltalinqs. Een gesprek met burgemeester mr. IvoOpstelten, voorzitter van de board van het RCI.22 Energie+ nr4 juli 2007begin van de realisatiefase', zegt Opstelten. `Om van de initiatieffa-se tot daadwerkelijke realisatie te komen is een complex proces. Hetop ??n lijn krijgen en houden van zakelijke, politieke en maatschap-pelijke belangen is daarbij essentieel.'Uiteindelijk moet het gebruik van restwarmte de inwoners van Rot-terdam tal van voordelen bieden. Opstelten somt op: `Een betereluchtkwaliteit, doordat in de stad geen aardgas nodig is voor gebou-wen met restwarmteaansluiting. Bewoners zijn met restwarmtestraks jaarlijks 20 procent goedkoper uit in vergelijking met stan-daard warmtetarieven van de energiebedrijven. Tot slot: het gebruikvan restwarmte draagt bij aan de veiligheid, omdat de woningenmet een restwarmteaansluiting geen gasaansluiting hebben.'Strijdig?Een belangrijke vraag is of al dit soort initiatieven elkaar niet in deweg zullen rijden. Neem bijvoorbeeld de plannen om Rotterdam alsbiorotonde te laten functioneren. De Nederlandse overheid wil datin 2030 30 procent van de energievoorziening en 20-45 procent vande grondstoffen voor de chemie uit biomassa afkomstig is. Omdateen groot deel van die biomassa door import uit andere continentenafkomstig is, liggen hier goede kansen voor Nederland om alsmainport de biomassa te verwerken, verbruiken en door te voeren,aldus een plan van het InnovatieNetwerk, een organisatie die zichtoelegt op het initi?ren van grensverleggende vernieuwingen inlandbouw, agribusiness, voeding en groene ruimte. De Nederland-interviewHet Rotterdam Climate initiativeHet Rotterdam Climate Initiative (RCI) isopgebouwd uit vijf speerpunten, met daar-bij een tijdsaanduiding.1. Het eerste speerpunt staat bekend als`Rotterdam Sustainable City', met als am-bitie een energieneutrale gebouwde om-geving, met woningen en gebouwen diebij elkaar voldoende hebben aan duurza-me energie, terwijl er een drastische ver-mindering van het energieverbruik voorverwarming, koeling en apparatuurplaatsvindt. Onderdelen van dit speer-punt zijn onder meer de uitbreiding vanhet bestaande restwarmtenetwerk en hetse havens zouden volgens dit plan kunnen uitgroeien tot een inter-nationale broedplaats op het gebied van grootschalige biomassaver-werking. Het streven naar meervoudig gebruik van biomassa moetdaarbij centraal staan: eerst de stoffen met hoogwaardige toepas-singen eruit halen (voor farmacie, smaak- en geurstoffen, voedsel)en dan de volumineuze restproducten benutten als veevoer, vezelsen energie. Kortom, dit voorstel voor een meervoudig gebruik vanbiogrondstoffen zou de aantrekkingskracht van Rotterdam en an-dere nationale havens kunnen versterken.Maar tegelijkertijd liggen er scenario's om Nederland als gasroton-de duidelijker op de kaart te zetten. Dit resulteert onder meer in debouw van drie LNG-terminals bij de Rotterdamse haven. Het meestrecente plan komt van Taqa, die op een gasboorplatform in deNoordzee een installatie voor vloeibaar aardgas (LNG) wil bouwen.Daarnaast hebben zowel Vopak/Gasunie als 4Gas procedures ge-start voor de constructie van een LNG-terminal op de Maasvlakte.De combinatie van de verschillende doelstellingen is verre van een-voudig, erkent Opstelten. `Vandaar dat wij nadrukkelijk in onzeaanpak stad en haven verbinden,' aldus een brief aan de Gemeente-raad. `Alleen als zowel producenten als consumenten een omslagmaken in hun denken en hun doen, en wij dit samen met de part-ners faciliteren en stimuleren, is onze ambitie haalbaar.' Desge-vraagd voegt Opstelten hieraan toe: `Om de ambitieuze doelstellingte realiseren is actie van een groot aantal, breed geori?nteerde par-tijen in bedrijfsleven en publieke overheid een onontbeerlijke voor-energiezuiniger maken van scholen.2. Het tweede speerpunt `Rotterdam Ener-gizing City' concentreert zich op het actiefbetrekken van overheden, bedrijven enbewoners bij het terugdringen van CO2.Dit volgens een systeem van belonen enstraffen. De energiebesparing van het ge-meentelijke vastgoed en de openbareruimte met 3 procent per jaar, ofwel 50procent in 2025, is een van de onderdelenvan dit speerpunt.3. `Rotterdam Sustainable Mobility', hetderde speerpunt, richt zich zoals de naamdoet vermoeden op het terugdringen vande uitstoot van CO2 binnen het verkeer.Enkele onderdelen van dit speerpunt zijn:het invoeren van een milieuzonering,waarbij vervuilende vrachtwagens in be-paalde delen van de stad niet zijn toege-staan; het invoeren van een CO2-vrij dis-tributievervoerssysteem in de stad en hetgeschikt maken van een groot deel van de1.600 gemeentelijke voertuigen voor hetgebruik van bio-ethanol. Ook zal Rotter-dam haar veilingbeleid voor tankstationsinzetten voor de verdere introductie vanbio-ethanol.4.Bij het vierde speerpunt `Rotterdam Inno-'Ambitie is haalbaar als producenten enconsumenten een omslag maken in denken en doen'nr4 juli 2007 Energie+ 23CV mr. Ivo Opstelten(VVD)1941: Geboren op 31 januari.1963: Gaat rechten studeren inLeiden.1969: Trouwt met een jaargeno-te en studeert af in de publiek-rechtelijke richting. Zijn scriptiegaat over gemeente en sport.Begint aan zijn eerste baan opde afdeling juridische en kabi-netszaken van de gemeenteVlaardingen.1972: Burgemeester van Dalen.1977: Burgemeester van Doorn.1980: Burgemeester van Delfzijl.1987: Directeur-generaal voorOpenbare Orde en Veiligheid ophet ministerie van Binnenland-se Zaken.1992: Burgemeester vanUtrecht.1999: Burgemeester van Rotter-dam met als portefeuille Open-bare Orde en Veiligheid, Inter-nationale Betrekkingen en Be-stuur.Enkele nevenfuncties:? Voorzitter Stichting KennisExpertise en Innovatiecen-trum (KEI).? Erevoorzitter van de Vereni-ging Nederlandse Gemeenten(VNG).? Lid Dutch Trade Board.? Voorzitter Prins BernhardCultuur Fonds.? Raad van Toezicht van hetBerlage Instituut.waarde. Onze verwachting is dat de initiatieven elkaar zullen ver-sterken in plaats van elkaar in de wielen rijden. Rotterdam prijstzich gelukkig met invloedrijke ambassadeurs zoals Ruud Lubbersen de leden van de Council, waaronder mensen uit het internatio-nale bedrijfsleven, zoals Rein Willems (president-directeur vanShell Nederland ? rk).'Regio'sEen ander opmerkelijk feit, dat in dezelfde lijn ligt als de genoem-de klimaatplannen, is de recente toetreding van Rotterdam alsvoorbeeldstad tot het Clinton Climate Initiative, waarin 40 stedenmet meer dan een miljoen inwoners, en 13 voorbeeldsteden geza-menlijk werken aan terugdringing van de CO2-uitstoot. Rotter-dam is toegetreden op verzoek van burgemeester Ken Livingstonevan Londen. `Zoals ook in Amerika duidelijk te zien is aan dehand van de voortrekkersrol die de staat Californi? vervuld, is in-spelen op klimaatsverandering eerder een ontwikkeling die van-uit staten en steden wordt aangejaagd dan vanuit het nationaleniveau,' verduidelijkt Opstelten. `In een globaliserende wereld zalnaar verwachting de rol van economische concurrerende regio'ssteeds in kracht toenemen. Het unieke van Rotterdam is de havenen de cluster van industri?le bedrijven. Juist door die clusteringvalt een significante mate van CO2-reductie te realiseren. Ons ge-bied heeft mogelijkheden om economische en duurzame ontwik-kelingen te combineren.' ?vationlab' ligt de nadruk op het concen-treren en bundelen van (duurzame) ener-giekennis. Dit moet onder meer gebeurendoor het aantrekken van (internationale)bedrijvigheid op het gebied van energieen door het bieden van ruimte voor inno-vatieve bedrijvigheid, zoals waterstof-technologie en aandrijving van schepenmet windenergie. Ook zal Rotterdam sa-men met kennis- en opleidingsinstitutenprojecten starten op onder meer het ge-bied van duurzame benutting van energie.5. Het vijfde speerpunt `Rotterdam Sustai-nable Energy Port' mikt op de ontwikke-ling van een toekomstgerichte en ener-gie-effici?nte energiehaven. De ontwikke-ling van Rotterdam als de CO2-hub vannoordwest Europa, met mogelijkhedenvoor afvang, transport en opslag/herge-bruik van CO2, is daar een onderdeel van.Ook wil Rotterdam haar positie in de LNG(vloeibaar aardgas) en biomarkt verster-ken, onder meer door de vestiging vaneen LNG-beurs en een instituut voor bio-massa-certificering.Bij alle speerpunten zal nog een nadere con-cretisering gaan plaatsvinden. Deze moet inhet tweede kwartaal van 2007 gereed zijn.