Zuinig toeren opbroodkruimelsShell mikt met Eco-marathon op energieke studentenDoor Koen Mortelmans Foto's ShellIn mei streden ruim 3.000 studenten in 257 teams uit20 landen voor de ereplaatsen van de jaarlijkse ShellEco-marathon op het racecircuit van Nogaro, in deFranse Armagnacstreek. De uitdaging bestond erinom met 1 liter brandstof een zo groot mogelijke af-stand af te leggen. Het gaat om een brede waaier aanklassieke, maar vooral alternatieve brandstoffen.Sommige teams kozen voor andere energiebronnen,zoals fotovolta?sche cellen. Voor hen bestaan er af-zonderlijke rangschikkingen, zonder literverbruik.Vinger aan de polsDie ontwikkelingen zijn niet altijd spectaculair en hebben dikwijlsmeer te maken met ervaring in een zuinige rijstijl en een zuinigeafstelling van de motor dan met technische oplossingen. `We bie-den jongeren hier een platform om rond duurzame mobiliteit teexperimenteren,' zegt co?rdinator Elcke Vercruysse. `Het stimu-leert de volgende generatie technici en wetenschappers om na tedenken over nieuwe energievormen en over zuiniger gebruik vande huidige bronnen.' De zuinigste wagen reed hier twee jaar gele-den mee, een realisatie van de ETH Z?rich. Mits extrapolatie vanhet verbruik en de gereden afstand zou deze wagen met 1 literbrandstof 3.836 kilometer kunnen rijden. Shell zelf zit hier nietmeteen op vinkenslag om de nieuwste technische innovaties op tesporen. `We willen wel de vinger aan de pols houden van wat erleeft bij de huidige jonge onderzoekers,' aldus Karsten Wilbrand(senior scientist). Dat blijkt ook uit het aantrekken van de deelne-mers. Vroeger waren hobbyisten hier eveneens welkom, nu wordendie eerder ontmoedigd en mikt men 100 procent op studenten.`De deelnemers blijven volledig zelf eigenaar van de technieken die zeontwikkelen,' zegt projectleider Mary Walsh. `We willen de ontwikke-ling van duurzame mobiliteitstechnieken een steuntje in de rug ge-ven.' Voor de omkadering, waaronder ook de technische controles vande deelnemende wagens en het brandstofverbruik, staan personeelsle-den van Shell in, deels als onbezoldigd vrijwilliger. `Dank zij die nabij-heid merken ze heel goed wat er leeft bij de wagenbouwers, zowel inoffici?le als in informele gesprekken. Ze krijgen ook een klaarzicht op wat de studenten beschouwen als deuitdagingen voor de nabije toekomstop het vlak van energieconsump-tie,' aldus Mary Walsh.Eenrodedraadditjaarwas,naast het streven naar eenlager ver- bruik, het bereikenvan een zo laagmogelijke CO2-uitstoot.De ambities verschillen sterk van team tot team. Middel-bare scholen nemen aan deze manifestatie vooral deel om hun leer-lingen praktische ervaring bij te brengen. De hogescholen en uni-versiteiten proberen hier te scoren met hun eigen onderzoek enontwikkeling. De meest ambitieuze onderwijsinstellingen hante-ren een multidisciplinaire aanpak. Naast hun energiedeskundigenzetten ze hiervoor designspecialisten in, die dank zij de uitgekien-de a?rodynamica van hun wagens extra brandstof kunnen bespa-ren. Zelfs voor vooraanstaande universiteiten onder de deelnemersis dit project voor een groot deel gericht op de leerervaringen van destudenten en de realisatie van hun eindverhandelingen. Maar deontwikkelingen worden ook meegenomen in andere onderzoeken.De wagen van deTechnischeUniversiteit Delft.26 Energie+ nr4 juli 2007Broodkruimels`In het verleden heeft deze wedstrijd al nieuwe technieken opgele-verd, die leidden tot industri?le toepassingen,' vervolgt Walsh. `Ikvrees echter dat de wagens die in 2007 meereden prototypes zullenblijven. Kant-en-klare oplossingen waren er volgens ons dit jaarniet bij. Een team dat hier vroeger al in de prijzen viel, pakte nu uitmet een wagen met als biobrandstof... broodkruimels,' lacht ze.Het speelse aspect kan dus zwaar doorwegen. `Maar je merkt hierook wel welke technieken het best gepositioneerd zijn om de echtewereld te veroveren. Zo is het duidelijk dat waterstof steeds popu-lairder wordt. Er bestaan verschillende voorbeelden van creatieveidee?n die hier tot rijping kwamen. Vorig jaar slaagde een Deensteam er tijdens de Eco-marathon in om een nieuwe waterstofcel teontwikkelen, die haar capaciteit voor de volledige 100 procent om-zette in energie. Hun concept was zo innovatief dat ze het paten-teerden. De wedstrijd was eveneens de aanleiding tot de creatie vaneen dieselmotor met een systeem voor temperatuurcontrole en eendank zij de uitgekiende isolatie brandveilige LPG-motor.'`In 2007 pakte het Zweedse Spiros KTH uit met een homogene la-dingcompressie-ontsteking (HCCI). Er is al patent genomen op hetmechanisme dat de compressie controleert. De HCCI-principeswerden hier voor het eerst op een voertuig toegepast. De `Spiros'gebruikt geen vonkende ontstekingskaarsen om de motor te star-ten. Hij rijdt erg effici?nt, op dimethylether. De ontwikkelingenbetreffen niet uitsluitend energiegebruik. Een Italiaanse schooldaagde dit jaar op met een centrifugale koppeling en een teleme-triesysteem. Dat seinde via wi-fi meteen alle dashboardinformatiedoor naar een pc in de pit.BeleidskeuzesDe Eco-marathon vormde tevens het forum om een aantal beleids-punten toe te lichten. `Wereldwijd spitst de industri?le ontwikke-ling zich toe op drie domeinen,' onderstreept Jan van der Eijk (chieftechnology officer). `We kunnen die best omschrijven als nano, bioen info. Shell zelf werkt op diverse vlakken aan de energie van detoekomst. De vraag naar energiebronnen zal blijven stij-gen. Ook die naar olie. Dat kan alleen veranderen in-dien het maatschappelijk draagvlak ervoor wegvalt.'Die olie wordt op steeds moeilijker toegankelijkeplaatsen gewonnen (Poolgebied,diepzee) of vereist een ver-regaande knowhow(ol ie hou de ndzand). `Dit iseen strate-g i s c h especialiteit. Daarom ook dat we alle onderzoek op dit vlak in eigenhuis uitvoeren.' Shell is eveneens actief aanwezig in de steenkool-en de windsector. Wat betreft zonne-energie heeft het zijn produc-tielijnen verkocht aan Solar World, om zich zelf te concentreren opresearch voor een volgende generatie fotovolta?sche zonnecellen.Andere speerpunten zijn de productie van bio-ethanol met behulpvan enzymen en GTL (Gaz to Liquids). Tegen het einde van hetdecennium moet in Katar de grootste tot nog toe gebouwde GTL-fabriek verrijzen, goed voor 140.000 vaten per dag. GTL is een typediesel dat veel schoner is dan de klassieke diesel. Naast de piloot-vestiging in Amsterdam (1983) beschikt Shell als wereldleider opdit vlak over een vestiging in Maleisi?, goed voor 14.700 vaten perdag.Overheid geeft doorslag`We willen ons tevens sterk toeleggen op biobrandstoffen, maardaarbij niet overhaast tewerk gaan,' vervolgt Karsten Wilbrand.`Momenteel staan biobrandstoffen van de tweede generatie in deactualiteit. Daarbij wordt de volledige plant gebruikt. De productievan deze generatie biobrandstoffen vereist wel een ander, duurdermachinepark. Een van de belangrijkste uitdagingen zal erin be-staan om het machinepark op een economisch ef-fici?nte manier te vervangen. Er is nog geeneenduidige oplossing welke planten hetmeest geschikt zijn, maar de opbrengst perhectare zal alvast veel hoger liggen dan bijde eerste generatie. We moeten wel hetontstaan van monoculturen vermij-den.' Shell weet ook al goed waarhet eerst met deze biobrandstoffenop de markt zal komen. `In hetland waar de overheid het ge-bruik ervan als eerste zal op-leggen.' ?WaterstofWaterstof als brandstof is nog altijd geen gemeengoed. Shell werktaan de ontwikkeling van distributienetwerken op dit vlak. In samen-werking met bepaalde bedrijven of bedrijvenclusters, maar wel metopenbare stations die ook derden mogen bedienen. `Er komen proef-projecten in grootstedelijke gebieden in Japan en in Californi?,' steltGijs van Breda Vriesman (general manager Europe, Shell Hydrogen).`En in Berlijn. Waarom daar en niet in bijvoorbeeld de Randstad?Omdat de Duitse overheid een forse subsidie uitkeert voor het ge-bruik van waterstof.'De wagen van het HofstadLyceum Den Haag.nr 4 juli 2007 Energie+ 27